Artikelen bij COM(2021)42 - Uitvoering Verordening 428/2009 een gemeenschappelijke regeling voor controle op uitvoer, overbrenging, tussenhandel en doorvoer van producten voor tweeërlei gebruik

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier COM(2021)42 - Uitvoering Verordening 428/2009 een gemeenschappelijke regeling voor controle op uitvoer, overbrenging, tussenhandel en ...
document COM(2021)42 NLEN
datum 4 februari 2021
EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 3.2.2021 COM(2021) 42 final

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE

RAAD

betreffende de uitvoering van Verordening (EG) nr. 428/2009 tot instelling van een

communautaire regeling voor controle op de uitvoer, de overbrenging, de tussenhandel

en de doorvoer van producten voor tweeërlei gebruik

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE

RAAD

betreffende de uitvoering van Verordening (EG) nr. 428/2009 tot instelling van een

communautaire regeling voor controle op de uitvoer, de overbrenging, de tussenhandel

en de doorvoer van producten voor tweeërlei gebruik

1. Inleiding

Artikel 23, lid 3, van Verordening (EG) nr. 428/2009 (hierna “de verordening” genoemd) bepaalt dat de Commissie jaarlijks aan het Europees Parlement een verslag voorlegt over de activiteiten, onderzoeken en raadplegingen van de coördinatiegroep tweeërlei gebruik. Artikel 25, lid 2, van Verordening (EG) nr. 428/2009 bepaalt voorts dat de Commissie om de drie jaar bij de Raad en het Parlement een “uitgebreid uitvoerings- en effectbeoordelingsverslag” indient. In artikel 25, lid 3, is vastgelegd dat er in specifieke delen van het verslag nader moet worden ingegaan op de activiteiten van de coördinatiegroep tweeërlei gebruik, op de totstandbrenging van een beveiligd en versleuteld systeem voor de uitwisseling van informatie tussen de lidstaten en de Commissie, en op de tenuitvoerlegging van de leden 1 en 2 van artikel 15 betreffende het bijwerken van de controlelijst en van artikel 24 inzake de nationale sancties bij inbreuken op de verordening. In het licht daarvan is de Commissie in 2013 begonnen met de publicatie van jaarlijkse verslagen over de controle op de uitvoer en heeft zij in haar mededeling uit 2014 getiteld “De herziening van het uitvoercontrolebeleid”1 erkend dat de publicatie van verslagen en niet-gevoelige controlegegevens, naast de specifieke vereisten van artikel 15, artikel 23, lid 3, artikel 25, lid 3, en artikel 24, van cruciaal belang is om de transparantie te vergroten en de naleving door de exploitanten en hun controlecapaciteit te verbeteren.

Dit verslag, dat is opgesteld door de Commissie met inbreng van de lidstaten2 in de coördinatiegroep tweeërlei gebruik, verstrekt informatie over de uitvoering van de verordening in 2019 en bevat geaggregeerde gegevens over uitvoercontrole voor 2018.

2. Ontwikkeling van het beleids- en regelgevingskader

2.1        Herziening van het uitvoercontrolebeleid

Het wetgevingsproces voor de modernisering van de EU-uitvoercontroles, dat in 2016 van start ging3, is in 2019 aanzienlijk gevorderd met de goedkeuring door de Raad van een mandaat voor onderhandelingen met het Europees Parlement in juni 2019 en de start van de trialoogonderhandelingen tussen de medewetgevers in het najaar. In oktober en november 2019 hebben de Raad, het Europees Parlement en de Commissie twee trialoogonderhandelingen gevoerd.

De Commissie heeft in de loop van 2019 een reeks gerichte raadplegingen en uitwisselingen georganiseerd met de belangrijkste belanghebbenden uit de sector en het maatschappelijk middenveld. Meer bepaald werd er op 13 december 2019 een forum voor uitvoercontrole

1 COM(2014) 244 final van 24 april 2014.

2  De bevoegde autoriteiten van sommige lidstaten doen ook openbaar verslag van de handel in producten voor tweeërlei gebruik. 3Het voorstel van de Commissie voor een verordening COM(2016) 616 is te vinden op http://eur-

georganiseerd, samen met het Finse voorzitterschap van de Raad van de EU, om van

gedachten te wisselen met belanghebbenden uit de sector en het maatschappelijk middenveld4.

2.2        Wijzigingen van Verordening (EG) nr. 428/2009

Actualisering van 2019 van de controlelijst van de EU

De controlelijst van de EU in bijlage I bij de verordening is tijdens de verslagperiode eenmaal gewijzigd om de lijst van aan controle onderworpen producten voor tweeërlei gebruik bij te werken. Deze wijziging5 omvatte meer dan 300 wijzigingen waarover in 2018 in het kader van de multilaterale uitvoercontroleregelingen overeenstemming was bereikt (grotendeels het gevolg van wijzigingen overeengekomen tijdens de plenaire vergadering van het Wassenaar Arrangement in 2018, waarvan vele van redactionele aard). De bijlagen II en IV bij de verordening werden ook bijgewerkt overeenkomstig de wijzigingen in bijlage I.

Met de EU-controlelijst van 2019 zijn met name nieuwe controles ingevoerd op bepaalde discrete microgolftransistoren (3A001b3f), signaalgeneratoren met gespecificeerde “Radio Frequency modulation bandwidths” (3A002d5), software ontworpen om de werking van microcomputers/microprocessoren te herstellen na elektromagnetische puls (EMP) of elektrostatische ontlading (ESD) (3D005), voor maskers en systeemrasters (“reticles”) ontworpen voor optische sensoren (6B002) en voor lanceerplatforms (9A004g). Anderzijds wordt de controle op de technologie voor diffusielassen voor onderdelen van gasturbinemotoren (9E003a7) geschrapt en worden nieuwe decontrolnota’s ingevoerd voor elektromagnetische golfabsorberende materialen van “open-celschuim” (1C001) en voor “Informatiebeveiliging” die speciaal is ontworpen voor een “verbonden toepassing in de civiele industrie” (5A002). De EU-controlelijst van 2019 bevat ook wijzigingen in de bedieningsorganen van gereedschapswerktuigen voor tandwielen (2B003), Digital-to-Analogue Converters (3A001a5b) en meerlagige maskerbesturing (3B001h), alsmede voor hydrofoons die over meer dan 1 000 m werken (6A001a2a6), onderwatervoertuigen (8A001c) en detonatiemotoren (9A111).

Er werd een richtsnoer gepubliceerd in de vorm van een “uitvoerige wijzigingsmededeling” die een overzicht biedt van alle technische wijzigingen van de EU-controlelijst tweeërlei gebruik van 20196. De bijgewerkte en geconsolideerde controlelijst van de EU is sinds 31 december 2019 van kracht en hierdoor is niet alleen de EU beter in staat om aan haar internationale verplichtingen met betrekking tot de uitvoercontrole te voldoen, maar werd ook de concurrentiekracht van exporteurs in de EU ondersteund met betrekking tot producten waarvan de controleparameters zijn aangepast in overeenstemming met technologische ontwikkelingen.

Brexit-noodplannen

De Raad en het Europees Parlement hebben op 25 maart 2019 Verordening (EU) 2019/496 aangenomen tot wijziging van Verordening (EG) nr. 428/2009 van de Raad door de verlening van een uniale algemene uitvoervergunning voor de uitvoer van bepaalde producten voor

4 https://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2019/december/tradoc_158495.pdf

5 Gedelegeerde Verordening (EU) 2019/2199 van de Commissie van donderdag 17 oktober 2019 (PB L 338 30.12.2019, blz. 1).

6 De uitvoerige wijzigingsmededeling is beschikbaar op:

van

tweeërlei gebruik uit de Unie naar het Verenigd Koninkrijk7. Die wijziging maakte deel uit van een pakket maatregelen in het kader van een “no deal”-noodplan voor bepaalde sectoren om de risico’s die gepaard gaan met de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie te temperen. Zij is echter zonder voorwerp geworden als gevolg van de ratificatie van het terugtrekkingsakkoord.

2.3        Nationale uitvoerings- en handhavingsmaatregelen

Uitvoeringsbepalingen

De verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat, maar in de verordening is bepaald dat de lidstaten bepaalde maatregelen nemen met het oog op de uitvoering van specifieke bepalingen en dat de informatie over die maatregelen in het Publicatieblad van de Europese Unie moet worden bekendgemaakt. De informatienota van 20168 biedt een overzicht van de maatregelen die door de lidstaten zijn vastgesteld, waaronder de uitbreiding van controles op de tussenhandel en doorvoer, de uitbreiding van controles tot producten die niet op de lijst staan om redenen van openbare veiligheid of uit mensenrechtenoverwegingen, de invoering van nationale algemene uitvoervergunningen, de toepassing van controles voor de overbrenging binnen de EU van producten die niet op de lijst staan, en informatie met betrekking tot de bevoegde autoriteiten.

De lidstaten hebben in 2019 nieuwe maatregelen gemeld: Frankrijk heeft een nationale algemene vergunning ingevoerd voor de uitvoer van goederen voor tweeërlei gebruik voor de reparatie van burgerluchtvaartuigen, terwijl het Verenigd Koninkrijk zeven open algemene uitvoervergunningen en één open algemene overslagvergunning heeft bijgewerkt teneinde rekening te houden met wijzigingen in de EU-lijst van controles op de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik. Daarnaast heeft het Verenigd Koninkrijk op 24 september 2019 richtsnoeren inzake uitvoercontroles bekendgemaakt: producten voor tweeërlei gebruik, software en technologie, goederen voor foltering en radioactieve bronnen.

Handhavingsmaatregelen

In artikel 24 van de verordening is het volgende bepaald: “Elke lidstaat treft passende maatregelen om de correcte toepassing van alle bepalingen van deze verordening te waarborgen en stelt met name de bij inbreuk op deze verordening en de bepalingen ter uitvoering daarvan op te leggen sancties vast. Deze sancties dienen doeltreffend, evenredig en afschrikkend te zijn.”. Artikel 25, lid 3, punt e), bepaalt dat het verslag van de Commissie een speciale afdeling bevat die betrekking heeft op “de maatregelen die de lidstaten uit hoofde van artikel 24 hebben genomen en waarvan zij de Commissie overeenkomstig lid 1 van dit artikel in kennis hebben gesteld”. Samen met het jaarlijkse uitvoercontroleverslag van 20199 is een lijst van nationale handhavingsmaatregelen gepubliceerd en deze lijst blijft geldig.

7 PB L 85 van 27.3.2019, blz. 1.

8 PB C 304 van 20.8.2016, blz. 3.

https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/index.cfm?fuseaction =list&n =10&adv =0&coteId=1&year =2019&num ber =562&version =F&dateFrom = &dateTo=&serviceId =&documentType= &title=&titleLanguage= &titleSearch =

9

3. Activiteiten van de coördinatiegroep tweeërlei gebruik

Overeenkomstig artikel 23, lid 3, van de verordening legt de Commissie aan het Europees Parlement jaarlijks een verslag voor over de activiteiten, onderzoeken en raadplegingen van de coördinatiegroep tweeërlei gebruik, waarin deskundigen van de Commissie en uit de lidstaten elk vraagstuk in verband met de toepassing van uitvoercontroles gezamenlijk onderzoeken teneinde de praktische consistentie en de doeltreffendheid ervan binnen de gehele EU te verbeteren. Daar voegt artikel 25, lid 3, onder a), aan toe dat in specifieke delen van het verslag de coördinatiegroep tweeërlei gebruik en haar activiteiten worden behandeld.

Tijdens de verslagperiode kwam de coördinatiegroep tweeërlei gebruik zevenmaal bijeen en bevestigde zodoende zijn functie als platform voor raadplegingen over een aantal actuele kwesties die hier beschreven worden.

3.1        Raadplegingen over kwesties betreffende de uitvoering – algemene informatie-

uitwisseling

De coördinatiegroep heeft algemene informatie uitgewisseld over kwesties in verband met uitvoercontrole, onder meer ter ondersteuning van de modernisering van de EU-uitvoercontroles. De coördinatiegroep heeft in 2019 informatie uitgewisseld over straffen en sancties en heeft op basis daarvan een overzicht van nationale handhavingsmaatregelen gepubliceerd als bijlage bij het jaarlijkse uitvoercontroleverslag van 2019.

De coördinatiegroep heeft informatie uitgewisseld over nationale uitvoeringsmaatregelen en de voorbereidingen voor het bijwerken van de desbetreffende informatienota in het Publicatieblad van de Europe Unie voortgezet.

De coördinatiegroep heeft de methoden en de aanpak voor gegevensuitwisseling onderzocht en heeft vergunningsgegevens verzameld over 2018 ter verbetering van de informatieuitwisseling tussen de lidstaten – in het bijzonder met betrekking tot het verzamelen van gegevens in het kader van internationale en algemene uitvoervergunningen – en ter verhoging van de publieke transparantie over uitvoercontroles van de EU op producten voor tweeërlei gebruik (bij het opstellen van dit jaarverslag zijn geaggregeerde EU-gegevens voor 2018 gebruikt).

Wat het debat over de controle op producten voor cybertoezicht betreft, heeft de

coördinatiegroep in 2018 informatie uitgewisseld over de toepassing van controles op

technologieën voor cybertoezicht. De deskundigengroep Surveillance Technology (hierna

“STEG” genoemd) bleef een forum voor ad-hocinformatie-uitwisseling bieden , maar heeft in

2019 geen vergadering gehouden. Uit de bij de lidstaten verzamelde gegevens blijkt een

daling van het aantal vergunningen (131 vergunningen in 2018, zoals blijkt uit onderstaande

tabel). In diezelfde periode werden 27 weigeringen afgegeven voor producten voor cybertoezicht10.

10 In 2018 werden 23 vergunningen geweigerd voor systemen voor de interceptie of storing van mobieletelefooncommunicatie (5A001.f), twee voor surveillancesystemen voor netwerkcommunicaties van het

3.2

Technische informatie-uitwisseling

kwesties betreffende de uitvoering

Ondersteuning bij EU

de voorbereiding van een actualisering van de controlelijst van de

De coördinatiegroep werd geraadpleegd over de bovengenoemde herziene controlelijst van de EU. Zowel nationale deskundigen als waarnemers van het Europees Parlement hebben op 16 mei 2019 een speciale bijeenkomst van de coördinatiegroep bijgewoond en presentaties gegeven waarin de belangrijkste veranderingen in de controlelijst werden belicht.

Technische uitvoering

informatie-uitwisseling

specifieke

kwesties

betreffende

De coördinatiegroep besprak een aantal specifieke uitvoeringskwesties in het licht van verslagen van bevoegde autoriteiten, bijvoorbeeld met betrekking tot gegevens van ontvangers en eindgebruikers over uitvoervergunningen en douaneaangiften, de uitwisseling van informatie in het kader van algemene uitvoervergunningen van de EU (EUGEA’s), benaderingen voor de identificatie van aan sancties onderworpen personen die betrokken zijn bij gecontroleerde uitvoer, en de identificatie van derden – geadresseerden en tussenpersonen – op het standaardvergunningsformulier.

3.3

EU-richtsnoeren

voor de uitvoercontrole van producten voor tweeërlei gebruik

De coördinatiegroep heeft een technische deskundigengroep voor de ontwikkeling van nalevingsrichtsnoeren voor de academische wereld (TEG-DUR) opgericht. De TEG-DUR heeft twee vergaderingen gehouden – op 13 juni en 16 oktober 2019 – en heeft de voortgang van zijn werkzaamheden aan de belanghebbenden gepresenteerd op het Export Control Forum op 13 december 2019.


de

over

3.4        Elektronische informatie-uitwisseling tussen bevoegde autoriteiten

Op grond van artikel 25, lid 3, punt b), moet de Commissie verslag uitbrengen over “de tenuitvoerlegging van artikel 19, lid 4” en “het stadium waarin de totstandbrenging van een beveiligd en versleuteld systeem voor de uitwisseling van informatie tussen de lidstaten en de Commissie zich bevindt”. De Commissie, gesteund door de coördinatiegroep, bleef de ontwikkeling steunen van het e-systeem voor producten voor tweeërlei gebruik (Dual-use eSystem, hierna “DUeS”), een beveiligd en versleuteld elektronisch systeem dat door de Commissie wordt beheerd om een betere uitwisseling van informatie tussen de instanties voor uitvoercontrole en de Commissie te ondersteunen. In de loop van 2019 heeft de coördinatiegroep overeenstemming bereikt over specifieke verbeteringen van het DUeS en functies ontwikkeld ter ondersteuning van kennisgevingen van weigeringen op grond van artikel 13, lid 5, van de verordening en bilateraal overleg tussen bevoegde autoriteiten uit hoofde van artikel 11 en artikel 13, lid 5, van de verordening. Andere kleine aanpassingen werden in het DUeS aangebracht; zo werd in december 2019 de lijst van producten in het DUeS geactualiseerd om rekening te houden met de bijwerking voor 2019 van de EU-controlelijst uit hoofde van Gedelegeerde Verordening (EU) 2019/2199 van de Commissie.

De coördinatiegroep is via een specifieke technische deskundigengroep ook steun blijven verlenen aan de ontwikkeling van een “platform voor elektronische vergunningverlening”, bestemd om op vrijwillige basis door bevoegde autoriteiten te worden gebruikt. De technische deskundigengroep inzake elektronische vergunningverlening is tweemaal bijeengekomen – op 18 maart en 14 oktober 2019 – en heeft de groep het proefproject inzake elektronische vergunningverlening voortgezet. Eind 2019 waren het “Front Office prototype” en het “Back Office prototype” klaar voor tests door de bevoegde autoriteiten, terwijl in het kader van het CERTEX-project besprekingen zijn begonnen over de integratie van e-vergunningensystemen voor tweeërlei gebruik in het éénloketinitiatief van de douane. De Waalse bevoegde autoriteit (België) werd de vijfde autoriteit die deelneemt aan het proefproject (samen met de bevoegde autoriteiten van Italië, Letland, Roemenië en Griekenland). Het project is op 13 december 2019 ter gelegenheid van het Export Control Forum aan de belanghebbenden gepresenteerd. Het is de bedoeling dat e-vergunningsplatforms in de loop van 2020 operationeel worden bij die bevoegde autoriteiten.

3.5      EU-pool van

deskundigen op het gebied van producten voor tweeërlei gebruik

In 2019 is de EU-pool van deskundigen op het gebied van producten voor tweeërlei gebruik, die wordt geleid door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (JRC) van de Commissie en door lidstaten beschikbaar gestelde deskundigen, ondersteuning blijven bieden aan bevoegde autoriteiten die om technisch advies verzochten in verband met het beoordelen van specifieke vergunningaanvragen. In totaal werden gedurende de verslagperiode negen technische adviezen inzake de indeling van goederen verstrekt aan zes bevoegde autoriteiten.

3.6        Toepassing en

handhaving

De coördinatiegroep heeft informatie uitgewisseld over de uitvoering en handhaving van controles. Volgens de beschikbare gegevens telde het EU-uitvoercontrolenetwerk – dat personeel van de voor vergunningsverlening bevoegde autoriteiten van de lidstaten en de Commissie omvat – in 2019 meer dan 450 personeelsleden. Wat handhaving betreft, werden in 2018 218 inbreuken op de regelgeving inzake uitvoercontrole geregistreerd, terwijl

nationale rechtshandhavingsinstanties 85 administratieve sancties en 19 strafrechtelijke sancties hebben opgelegd.

3.7      Capaciteitsopbouw

In 2019 ondersteunde de coördinatiegroep de organisatie door het JRC van de Commissie, in samenwerking met het ministerie van Energie van de VS, van een evenement in Ispra (Italië) op 17-19 september 2019, waarbij het 12e technische seminar van de JRC-NNSA11 voor vergunningverlenende autoriteiten en de 8e voortgangsvergadering over de opleiding inzake identificatie van goederen voor douane werden gecombineerd, met inbegrip van een gezamenlijke oefening inzake douanevergunningen.

Het JRC heeft een uitvoercontrolehandboek voor chemische stoffen gepresenteerd, dat een inventarisatie bevat van concordantiecodes voor chemische stoffen (classificatienummers voor uitvoercontrole, douanecode, CAS12-nummer en naam) uit hoofde van verschillende EU-verordeningen op het gebied van handel.

3.8      Transparantie

en dialoog met de industrie en wetenschappelijke instellingen

De coördinatiegroep heeft de organisatie ondersteund van een op vrijdag 13 december 2019 in Brussel gehouden forum voor uitvoercontrole – bestaande uit brancheorganisaties, bedrijven die te maken hebben met producten voor tweeërlei gebruik, wetenschappelijke instellingen en maatschappelijke organisaties – om de uitvoering van EU-uitvoercontroles en het wetgevingsproces voor de modernisering van EU-uitvoercontroles te bespreken. In totaal hebben de Commissie en bevoegde autoriteiten in 2019 ruim 205 contactactiviteiten voor het bedrijfsleven georganiseerd of eraan deelgenomen.

Daarnaast heeft de coördinatiegroep documentatie opgesteld om exporteurs te ondersteunen bij de uitvoering van de verordeningen. Met name worden, in het kader van informatieverstrekking, de bij Gedelegeerde Verordening (EU) 2019/2199 van de Commissie13 aangebrachte wijzigingen aan de tekst van de controlelijst van de EU in een uitvoerige wijzigingsmededeling (“Comprehensive Change Note Summary 2019”) samengevat.

4. Uitvoercontroles in de EU — Belangrijke gegevens

Het is moeilijk betrouwbare gegevens over de totale uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik (met inbegrip van niet in de lijst opgenomen producten voor tweeërlei gebruik) te verkrijgen, omdat aan die categorie producten geen welomschreven economische sector beantwoordt. De Commissie en de lidstaten verzamelen echter gegevens waarmee ramingen van de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik mogelijk zijn op basis van enerzijds specifieke gegevens over vergunningen, zoals die door de bevoegde autoriteiten zijn verzameld, en anderzijds statistische gegevens voor douanegoederen, waaronder ook goederen voor tweeërlei gebruik vallen. De ramingen van de uitvoer voor 2018 worden hieronder gepresenteerd. In dit verband moet worden opgemerkt dat de ramingen zoals die

11 De National Nuclear Security Administration (NNSA) maakt deel uit van het Amerikaanse ministerie van Energie.

12 Het CAS-nummer is een uniek nummer dat door de Chemical Abstract Service (CAS ) aan een specifieke chemische stof wordt toegekend.

hierna worden gepresenteerd geen betrekking hebben op diensten en de immateriële overbrenging van technologie die zijn verbonden aan de handel in producten voor tweeërlei gebruik.

4.1

EU-handel in producten voor tweeërlei gebruik: producten

en bestemmingen

In 2019 was de verordening voornamelijk van toepassing op de uitvoer van circa 1 858 producten voor tweeërlei gebruik zoals vermeld in de lijst van bijlage I (de controlelijst van de EU), waarbij de producten in tien categorieën zijn onderverdeeld (afbeelding 1). -Deze producten voor tweeërlei gebruik hebben betrekking op circa 1 000 douanecategorieën, waaronder chemicaliën, metalen en niet-metaalhoudende minerale producten, computers, elektronische en optische producten, elektrische apparatuur, machines, voertuigen en transportmateriaal e.d. Doorgaans behoren deze producten tot het hightechgedeelte van dit grote, gevarieerde goederensegment.

0 - NUCLEAIRE MATERIALEN, FACILITEITEN EN UITRUSTING

1 - SPECIALE MATERIALEN EN DAARBIJ HORENDE UITRUSTING

2 - MATERIALEN VERWERKING

3 - ELECTRONICA

4 - COMPUTERS

5 - TELECOMMUNICATIE EN ‘INFORMATIEBEVEILIGING’

6 - SENSOREN EN LASERS

7 - NAVIGATIE EN AVIONICA

8 - MARIEN

9 - RUIMTEVAART EN VOORTSTUWING

126

482

229 234

354

168

Afbeelding 1: aantal producten voor tweeërlei gebruik, ingedeeld in de tien categorieën van bijlage I naar aanleiding van de vaststelling van Verordening (EU) 2019/2199.

Blijkens statistische ramingen van het betrekkelijke belang van handel in producten voor tweeërlei gebruik vormt de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik ongeveer 3 % van de totale uitvoer van de EU (binnen de EU en buiten de EU) binnen een breed “uitvoerdomein met producten voor tweeërlei gebruik”14 van douanegoederen, waaronder, in verschillende mate, bepaalde producten voor tweeërlei gebruik kunnen vallen (afbeelding 2).

14 Voor de statistische methodiek die is ontwikkeld door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (JRC) van de Commissie wordt een door DG TAXUD ontwikkelde tabel (“correlatietabel”) gehanteerd aan de hand waarvan classificatienummers en douanecodes voor producten voor tweeërlei gebruik enerzijds en de gegevens uit de COMEXT-databank van Eurostat en vergunningsgegevens anderzijds aan elkaar worden gecorreleerd. Het begrip “uitvoerdomein met producten voor tweeërlei gebruik” verwijst naar een groot en gevarieerd goederensegment, dat ook producten voor tweeërlei gebruik omvat. De handel in producten voor tweeërlei gebruik vindt plaats binnen dit goederensegment, maar is hier niet identiek aan, aangezien een omvangrijk gedeelte van de goederen binnen het uitvoerdomein met producten voor tweeërlei gebruik niet daadwerkelijk goederen voor tweeërlei gebruik zijn.


6.000 €

5.000 €

4.000 €

3.000 €

2.000 €

1.000 €

0 €

2014

2015

2016

2017

2018

Afbeelding 2:

statistische ramingen van uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik binnen en buiten de

EU.

Uit statistische ramingen blijkt tevens naar welke bestemmingen de producten hoofdzakelijk worden uitgevoerd, en tevens dat een groot gedeelte van de uitvoer voor tweeërlei gebruik bestemd is voor landen die staan op de lijst voor algemene uitvoervergunningen van de Unie (EUGEA’s). De landen van bestemming weerspiegelen zowel de structuur van de uitvoermarkt in de EU wat de relevante goederen betreft, als de handelsfacilitatie op grond van de EUGEA’s (afbeeldingen 3 en 4)15.

15 “Boordprovisie en -benodigdheden, alsmede bunkermateriaal extra” worden gedefinieerd als de levering van boordproviand. “Diverse – niet nader bepaalde landen” omvat niet nader bepaalde landen en gebieden in het

kader van het handelsverkeer met buiten de

EU

gelegen bestemmingen

(deze

codes worden gewoonlijk gebruikt

PARTNER

VS

China

Zwitserland

Rusland

Singapore

Turkije

No orwegen

Japan

Zuid-Korea

India

Boordprovisie en -benodigdheden alsmede bunkermateriaal extra

Mexico

Canada

Hong Kong

Brazilië

Saudi-Arabië

V. A. Emiraten

Australië

Taiwan

Maleisië

Zuid-Af rika

Israël

Marokko

Oekraïne

Egypte

SUBREGIO

NOORD-AFRIKA

ANDERE AFRIKAANSE LANDEN

NOORD-AMERIKA

CENTRAAL-AMERIKA EN CARAÏBEN

ZUID-AMERIKA

LANDEN VAN HET NABIJE EN HET MIDDEN-OOSTEN

ANDERE AZIATISCHELANDEN

ANDERE EUROPESE LANDEN

AUSTRALIË EN NIEUW-ZEELAND

OVERIGE – NIET NADER BEPAALDE LANDEN

10%             12%             14%             16%

% VAN TOTALE WAARDE (EURO)

Afbeelding 3: ramingen van EU-uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik: 25 belangrijkste landen van bestemming voor de uitvoer en hun subregio’s in 2018.

NOORD-AFRIKA

ANDERE AFRIKAANSE LANDEN

NOORD-AMERIKA

CENTRAAL-AMERIKA EN CARAÏBEN

ZUID-AMERIKA

ANDERE AZIATISCHE LANDEN

ANDERE EUROPESE LANDEN

AUSTRALIË EN NIEUW-ZEELAND

IL     IR

NO           UARSGI

OVERIGE –

NIET NADER BEPAALDE           OVERIGE – NIET NADER

LANDEN                                     BEPAALDE LANDEN

0%         2%            4%            6%

8%           10%           12%           14%           16%           18%           20%           22%           24%           26%           28%           30%

% VAN TOTALE WAARDE(EURO)

2018

0%

2%

4%

6%

8%

8%

20%

22%

REGIO

SUBREGIO

AFRIKA

MA EG DZ

ZA

AMERIKA

US

CA

MX

BR

LANDEN VAN HET NABIJE EN HET MIDDEN-OOSTEN

AZIË

SA           AE


KR

IN

EUROPA

CH

RU

TR

OCEANIË EN POOL-GEBIEDEN

AU

ANDERE LANDEN VAN OCEANIË EN POOLGEBIEDEN


Afbeelding 4:

ramingen van

EU-uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik: landen

van bestemming

ingedeeld in wereldregio’s en subregio’s in 2018.

4.2.       Controle op EU-handel in

vergunningen, weigeringen

producten voor tweeërlei gebruik:

aanvragen,

In het licht van artikel 19, lid 2 van de verordening (“de lidstaten nemen alle dienstige maatregelen om een rechtstreekse samenwerking en uitwisseling van informatie tussen de bevoegde autoriteiten tot stand te brengen, teneinde de efficiëntie van de communautaire uitvoercontroleregeling te verbeteren”), heeft de coördinatiegroep gegevens en informatie over vergunningen uitgewisseld om het begrip van de uitvoercontroles en het economische effect ervan te verbeteren. Hierna wordt nader ingegaan op een deel van de gegevens die tijdens de verslagperiode zijn verzameld; daarbij moet echter wel worden opgemerkt dat niet alle lidstaten alle relevante gegevens verzamelen. Onderstaande informatie is dus een raming van geaggregeerde hoeveelheden en waarden binnen de beperkingen van de gegevens die door de lidstaten beschikbaar werden gesteld.

waarde16

De totale waarde16 van de aanvragen bedroeg 50,7 miljard EUR en de gecontroleerde uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik vertegenwoordigde dus 2,6 % van de totale uitvoer naar bestemmingen buiten de EU. De krachtens een vergunning toegestane handel in producten voor tweeërlei gebruik was goed voor 41,5 miljard EUR, d.w.z. 2,1 % van de totale uitvoer naar bestemmingen buiten de EU, waarbij voor een meerderheid van de uitvoer individuele vergunningen (ongeveer 25 349 vergunningen in 2018) en globale vergunningen (naar waarde) waren verleend. Slechts een klein deel van de uitvoer werd daadwerkelijk geweigerd: in 2018 werden 791 vergunningen geweigerd, wat neerkwam op ongeveer 0,69 % van de waarde van de gecontroleerde uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik in dat jaar, en op 0,02 % van de totale uitvoer naar bestemmingen buiten de EU.

Gecontroleerdeuitvoer (hoeveelheid)


60000 50000 40000 30000 20000 10000

Aanvragen

(incl. kennisgevingen)

Vergunningen

Weigeringen

0 H-------                                                                  I          -------1

2014          2015           2016          2017          2018

Dit cijfer

omvat de waarde van de vergunningsaanvragen en kennisgevingen op grond van de algemene

6

Afbeelding 5:

aantal vergunningen en weigeringen in

2014-201817.

Gecontroleerdeuitvoer (waarde)

80.000

60.000


40.000

20.000

Aanvragen (incl. kennisgevingen)

Vergunningen

Weigeringen

2014          2015          2016          2017          2018

Afbeelding 6: waarde (miljoen EUR) van vergunningen en weigeringen in 2014-2018.

Vergunde uitvoer(hoeveelheid) per type vergunningin 2018

Algemene uitvoervergunning van de EU

Nationale algemene uitvoervergunning

Vergunning voor tussenhandel

Vergunning voor doorvoer

Vergunning ihkv een nationale controlemaatregel

Vergunning voor niet in de lijst opgenomen producten

Vergunning voor overbrenging binnen de EU

Globale vergunning (Bijlage I)

Individuele vergunning (Bijlage I)

■ 3% I 1% 0% I 1% I 1% I 2% | 3%

14%

74%

0

5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000

Afbeelding 7:

aantal vergunningen per type vergunning in

2018.

17

In afbeelding 5 en afbeelding 6 omvatten de gegevens voor “Aanvragen” alle aanvragen voor vergunningen, met inbegrip van kennisgevingen op grond van algemene vergunningen, hetgeen een indicatie geeft van de “gecontroleerde uitvoer”, d.w.z. de waarde van de uitvoer buiten de EU die onderworpen is aan een vergunningsproces. In gevallen waar geen gegevens voor “Aanvragen” beschikbaar zijn, maken de grafieken gebruik van de gegevens voor “Vergunningen” als raming voor de gegevens voor “Aanvragen”. De gegevens voor “Vergunningen” hebben betrekking op de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik die zijn toegestaan op grond van individuele en globale vergunningen. Hierbij moet worden opgemerkt dat het aantal aanvragen niet noodzakelijkerwijs gelijk is aan de optelsom van vergunningen en weigeringen, aangezien er sprake kan zijn van ingetrokken aanvragen of van aanvragen die niet in hetzelfde jaar zijn afgerond. “Weigering” verwijst naar de

0

Vergunde uitvoer (waarde) per type vergunning in 2018

Algemene uitvoervergunning van de EU

Nationale algemene uitvoervergunning

Vergunning voor tussenhandel

Vergunning voor doorvoer

Vergunning ihkv een nationale controlemaatregel

Vergunning voor niet in de lijst opgenomen producten

Vergunning voor overbrenging binnen de EU

Globale vergunning (Bijlage I)

Individuele vergunning (Bijlage I)

11%

I 1%

I 0% 0%

I 1%

1%

2%

I

36%

48%

0             5.000        10.000       15.000       20.000        25.000

Afbeelding 8: waarde (miljoen EUR) van vergunningen per type in 2018.

5. Conclusies

De Commissie verzoekt het Europees Parlement en de Raad om van dit verslag nota te nemen in de context van de goede uitoefening van de bij de verordening aan haar gedelegeerde bevoegdheden.