Artikelen bij COM(2013)856 - Solidariteitsfonds van de Europese Unie, jaarverslag 2012 - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2013)856 - Solidariteitsfonds van de Europese Unie, jaarverslag 2012 . |
|---|---|
| document | COM(2013)856   |
| datum | 4 december 2013 |
1........... Inleiding........................................................................................................................ 1
2........... In behandeling zijnde aanvragen uit 2011.................................................................... 2
3........... In 2012 ontvangen nieuwe aanvragen.......................................................................... 3
4........... Financiering.................................................................................................................. 6
5........... Monitoring.................................................................................................................... 7
6........... Afsluitingen.................................................................................................................. 8
7........... Conclusies..................................................................................................................... 9
VERSLAG VAN DE COMMISSIE
Solidariteitsfonds van de Europese Unie Jaarverslag 2012
1. Inleiding
Krachtens artikel 12 van Verordening (EG) nr. 2012/2002 van de Raad van 11 november 2002 tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (hierna 'de verordening' genoemd) moet bij het Europees Parlement en de Raad elk jaar een verslag worden ingediend over de activiteiten van het fonds in het voorgaande jaar. Dit verslag geeft een overzicht van de activiteiten van het fonds in 2012 met, zoals in de voorgaande verslagen, gegevens over de afwikkeling van nog in behandeling zijnde en nieuwe aanvragen en de beoordeling van de uitvoeringsverslagen met het oog op de afsluiting ervan.
In de loop van 2012 zijn in totaal zeven aanvragen om steun uit het Solidariteitsfonds ontvangen, waardoor 2012 een normaal en gemiddeld jaar is wat betreft het aantal aanvragen. Twee aanvragen werden ontvangen gedurende de eerste helft van het jaar en vijf andere volgden in de zomer- en herfstmaanden.
De zeven aanvragen die 2012 werden ontvangen, hadden betrekking op twee rampen in Italië (extreem winterweer in grote delen van het land, en de aardbevingen in Emilia-Romagna, Lombardije en Veneto), vier gevallen in Spanje (bosbranden in Valencia, branden op de Canarische Eilanden, branden in Malaga en overstromingen in Andalusië, Murcia en Valencia) en één aanvraag uit Roemenië (droogte en branden). De van Italië ontvangen aanvraag met betrekking tot de extreme weersomstandigheden van februari 2012 kon door de Commissie niet ontvankelijk worden verklaard. De tweede aanvraag van Italië, die betrekking had op de reeks aardbevingen waardoor de regio's Emilia-Romagna, Lombardije en Veneto in mei 2012 werden getroffen, heeft geresulteerd in de grootste subsidie in de geschiedenis van het Solidariteitsfonds. Een bedrag van ruim 670 miljoen EUR werd in december 2012 uitgekeerd aan Italië, amper zes maanden nadat de ramp zich had voltrokken. De Spaanse aanvragen hadden betrekking op kleinere rampen waarbij de schade aanzienlijk onder de gangbare drempel voor de beschikbaarstelling van middelen uit het Solidariteitsfonds lag. Bij al deze aanvragen werd naar het oordeel van de Commissie voldaan aan de voorwaarden van de verordening voor de uitzonderlijke beschikbaarstelling van middelen uit het Fonds op grond van de criteria voor 'regionale rampen'. De beoordeling van de ontvangen aanvraag uit Roemenië was aan het einde van het jaar nog niet afgerond.
In de loop van 2012 rondde de Commissie tevens haar beoordeling van twee in behandeling zijnde aanvragen uit 2011 af. De van Italië ontvangen aanvraag met betrekking tot plotselinge overstromingen in Ligurië en Toscane in 2011 werd ontvankelijk verklaard. De aanvraag uit Cyprus met betrekking tot de ontploffing op de marinebasis in 2011 werd niet ontvankelijk verklaard. Beide aanvragen worden in dit verslag beschreven.
In 2012 kende de Commissie in totaal 688 254 041 EUR aan steun uit het Solidariteitsfonds toe; meer informatie is te vinden in hoofdstuk 4 “Financiering”.
Bovendien bevestigde het management van het Solidariteitsfonds in 2012 de ervaring uit voorgaande jaren: grote rampen – het voornaamste toepassingsgebied van het Solidariteitsfonds – vormen slechts een klein deel van de steunaanvragen. Het grootste aantal aanvragen heeft betrekking op kleinere rampen waarbij de schade onder de drempelwaarde ligt. Uit de beoordeling van laatstgenoemde blijkt echter dat de meeste van deze aanvragen niet voldoen aan de voorwaarden voor de uitzonderlijke beschikbaarstelling van middelen uit het Fonds. Bij haar voorbereidende werkzaamheden in 2012 ten behoeve van de herziening van de verordening betreffende het Solidariteitsfonds trachtte de Commissie onder meer deze nogal ingewikkelde eisen in de verordening te vervangen door één duidelijke en eenvoudige voorwaarde.
2. In behandeling zijnde aanvragen uit 2011
Cyprus (ontploffing marinebasis)
Op 11 juli 2011 vond een enorme ontploffing plaats op de marinebasis Evangelos Florakis bij Larnaca, 60 km van de hoofdstad Nicosia. Het ongeval werd veroorzaakt door de ontploffing van grote hoeveelheden munitie die waren opgeslagen in containers afkomstig van het onderschepte schip M/V Monchegorsk, dat in 2009 wapens vervoerde van Iran naar Syrië. De in beslag genomen munitie was in Cyprus gelost en in de openlucht opgeslagen op de marinebasis. De ontploffing is vermoedelijk veroorzaakt door zelfontbranding als gevolg van zeer hoge buitentemperaturen. Naast de marinebasis ligt de Vasilikos Power Plant (VPP) – de grootste elektriciteitscentrale van Cyprus, die circa 50 % van de in het land verbruikte stroom opwekt. Door de ontploffing werd de elektriciteitscentrale ernstig beschadigd, hetgeen ernstige energietekorten veroorzaakte op het eiland. De Cypriotische autoriteiten dienden op 19 september 2011 een aanvraag om steun uit het Solidariteitsfonds in. Enkel de schade aan de elektriciteitscentrale werd geraamd op 330 miljoen tot 700 miljoen EUR. Inclusief andere schadeposten werd de totale directe schade daarmee geraamd op 467 miljoen tot 837 miljoen EUR. In 2011 bedroeg de voor Cyprus geldende drempel voor de beschikbaarstelling van middelen uit het Solidariteitsfonds 99,845 miljoen EUR (d.w.z. 0,6 % van het BNI op basis van gegevens uit 2009). Uit door de Cypriotische autoriteiten verstrekte gegevens bleek dat de schade uiteindelijk aanzienlijk lager uitviel dan de oorspronkelijke raming, namelijk 357,19 miljoen EUR. De directe schade aan de elektriciteitscentrale werd toen geraamd op 220 miljoen EUR. Na aftrek van de niet voor subsidie in aanmerking komende schade bedroeg de totale directe schade 271,05 miljoen EUR.
Volgens de Cypriotische autoriteiten hebben de verzekeringsmaatschappijen van de Electricity Authority of Cyprus toegezegd de kosten voor het herstel van de elektriciteitscentrale te vergoeden. De Commissie concludeerde dat alle door de Cypriotische autoriteiten geclaimde schade verzekerd of verzekerbaar is en derhalve niet in aanmerking komt voor steun uit het Solidariteitsfonds. Het fonds mag bovendien niet tussenbeide komen wanneer derden (ook overheidsinstanties) aansprakelijk zijn voor de veroorzaakte schade. Om deze redenen concludeerde de Commissie op 20 maart 2012 dat de aanvraag van Cyprus niet voldeed aan de voorwaarden voor de beschikbaarstelling van middelen uit het fonds, en zij heeft de Cypriotische autoriteiten daarvan in kennis gesteld.
Italië (overstromingen in Ligurië)
Extreme weersomstandigheden met zware regenval in het noordwesten van Italië leidden op 25 oktober 2011 tot plotselinge overstromingen en aardverschuivingen, waardoor de provincies La Spezia in Ligurië, in het bijzonder het gebied Cinque Terre, en Massa Carrara in Toscane het zwaarst werden getroffen. De ramp veroorzaakte aanzienlijke schade aan huizen, bedrijven en de landbouw, en ook belangrijke transportverbindingen en openbare infrastructuurnetwerken liepen zware schade op. De Italiaanse autoriteiten hebben op 22 december 2011 een aanvraag om steun uit het Solidariteitsfonds ingediend. De totale directe schade werd geraamd op 722,467 miljoen EUR, ofwel 20,43 % van de voor Italië geldende drempel van 3,536 miljard EUR in 2011 voor de beschikbaarstelling van middelen uit het Solidariteitsfonds (3 miljard EUR volgens de prijzen van 2002). De aanvraag werd daarom onderzocht op basis van de uitzonderlijke criteria voor 'buitengewone regionale rampen'. De Commissie concludeerde dat de aanvraag voldeed aan de criteria omdat a) de meerderheid van de bevolking in de getroffen zone getroffen was en b) de ramp ernstige en blijvende gevolgen had voor de levensomstandigheden en de economische stabiliteit. Op 15 maart 2012 heeft de Commissie voorgesteld financiële steun te verlenen voor een bedrag van 18,062 miljoen EUR. De overeenkomstige procedure tot wijziging van de begroting werd op 12 juni 2012 voltooid. Na ondertekening van de uitvoeringsovereenkomst met Italië werd de subsidie op 26 november 2012 volledig uitbetaald.
3. In 2012 ontvangen nieuwe aanvragen
In 2012 hebben drie lidstaten in totaal zeven aanvragen om financiële steun uit het Solidariteitsfonds van de EU ingediend. De Commissie keurde één van Italië ontvangen aanvraag goed (aardbevingen in Emilia-Romagna). Vier aanvragen (drie uit Spanje, één uit Italië) voldeden naar het oordeel van de Commissie niet aan de criteria en werden verworpen. Spanje besloot zijn aanvraag in verband met de branden in Malaga in te trekken. De beoordeling van de door Roemenië ingediende aanvraag in verband met droogte en branden in de zomer van 2012 zal worden beschreven in het jaarverslag over 2013.
Italië (extreem winterweer)
In februari 2012 werden het noorden, midden en zuiden van Italië getroffen door extreme weersomstandigheden, waarbij ongebruikelijke kou en langdurige sneeuwval schade veroorzaakten aan openbare en particuliere infrastructuur, huizen, de landbouw en bedrijven. De aanvraag werd door de Commissie ontvangen op 5 april 2012 nadat de eerste schade was vastgesteld op 1 februari 2012. De Italiaanse autoriteiten raamden de totale directe schade op ruim 2,735 miljard EUR, ofwel 75,82 % van de in 2012 voor Italië geldende drempel van 3,607 miljard EUR voor de beschikbaarstelling van middelen uit het Solidariteitsfonds (3 miljard EUR volgens de prijzen van 2002). De aanvraag werd daarom onderzocht op basis van de uitzonderlijke criteria voor 'buitengewone regionale rampen'. Er werd weliswaar voldaan aan de voorwaarde dat het grootste deel van de bevolking in het getroffen gebied door de ramp moet worden getroffen, maar de aanvraag bevatte geen overtuigend bewijs dat het extreme winterweer ernstige en blijvende gevolgen (langer dan een jaar) had voor de levensomstandigheden en de economische stabiliteit in het door de ramp getroffen gebied als geheel – hetgeen het grootste deel van het Italiaanse schiereiland omvat. Op 26 september 2012 besloot de Commissie dat de aanvraag van Italië niet kon worden beschouwd als een buitengewone ramp in de zin van de verordening. De Italiaanse autoriteiten werden daarvan in kennis gesteld.
Italië (aardbevingen in Emilia-Romagna)
De tweede door Italië ingediende aanvraag om steun uit het Solidariteitsfonds werd door de Commissie op 27 juli 2012 ontvangen en had betrekking op een grote ramp: twee verwoestende aardbevingen op 20 en 29 mei 2012 troffen grote delen van Noord-Italië en veroorzaakten ernstige schade in talloze steden en dorpen, voornamelijk in de provincies Modena en Ferrara in de regio Emilia-Romagna. Er werd ernstige en omvangrijke schade aangericht aan gebouwen, infrastructuur, bedrijven, industriële faciliteiten, de landbouw en aan het rijke culturele erfgoed. De twee grote bevingen en de honderden naschokken vonden binnen een tijdsbestek van enkele weken plaats en troffen een kerngebied dat zich uitstrekt over twee provincies van Emilia-Romagna, waarbij eveneens schade werd aangericht in de aangrenzende provincies en de regio's Veneto en Lombardije. Op grond van het door het Solidariteitsfonds gehanteerde beleid worden meerdere gebeurtenissen beschouwd als één ramp wanneer deze hetzelfde gebied treffen en zich gedurende een betrekkelijk korte tijdsperiode voordoen. De totale directe schade werd geraamd op 13,274 miljard EUR. Aangezien dit bedrag ver boven de in 2012 voor Italië geldende drempel van 3,607 miljard EUR voor grote rampen ligt (3 miljard EUR volgens de prijzen van 2002) , werd de ramp aangemerkt als 'grote natuurramp'. Op 19 september 2012 stelde de Commissie voor financiële steun te verlenen voor een bedrag van 670,192 miljoen EUR, het grootste steunbedrag sinds de oprichting van het fonds. Na de afronding van de begrotingsprocedure in de Raad en het Europees Parlement en de afsluiting van de uitvoeringsovereenkomst tussen de Commissie en Italië, werd de subsidie op 19 december 2012 volledig uitbetaald.
Spanje (drie aanvragen)
In de zomer van 2012 werden grote delen van Spanje getroffen door bosbranden, met name in de autonome regio Valencia en in de Autonome Gemeenschap van de Canarische Eilanden. Eind september 2012 veroorzaakten overstromingen extra schade in de drie autonome regio's Andalusië, Murcia en Valencia. Vervolgens diende Spanje voor elk van de drie rampen een aanvraag om financiële steun uit het Solidariteitsfonds in:
1) Bosbranden in Valencia: in hun initiële aanvraag van 30 augustus 2012 raamden de Spaanse autoriteiten de totale schade op 140,380 miljoen EUR. Op 5 september 2012 en 9 oktober 2012 werden geactualiseerde gegevens ontvangen. Op basis daarvan was de Commissie van mening dat een bedrag van 155,767 miljoen EUR kon worden aanvaard als totale directe schade, ofwel 4,3 % van de voor Spanje geldende drempel van 3,607 miljard (3 miljard EUR volgens de prijzen van 2002). De aanvraag werd daarom onderzocht op basis van de uitzonderlijke criteria voor 'buitengewone regionale rampen'. Aan de voorwaarde dat het grootste deel van de bevolking door de ramp moet worden getroffen, werd naar het oordeel van de Commissie echter niet voldaan. De aanvraag verwees hoofdzakelijk naar schade toegebracht aan de landbouw, toerisme en het milieu. Bovendien was de Commissie van mening dat er geen overtuigend bewijs was waaruit bleek dat de ramp ernstige en blijvende gevolgen had voor de levensomstandigheden en economische stabiliteit van de regio. Om deze redenen concludeerde de Commissie op 30 april 2013 dat de aanvraag niet voldeed aan de voorwaarden voor de uitzonderlijke beschikbaarstelling van middelen uit het Fonds, en zij heeft de Spaanse autoriteiten daarvan in kennis gesteld.
2) Branden op de Canarische Eilanden: de initiële aanvraag had betrekking op branden op het eiland La Gomera en werd op 23 september 2012 door de Commissie ontvangen nadat de eerste schade op 4 augustus 2012 was vastgesteld. Aangezien zich op het grondgebied van andere eilanden die deel uitmaken van de Autonome Gemeenschap van de Canarische Eilanden meer branden voordeden, besloten de Spaanse autoriteiten ook schadebedragen in verband met bosbranden op Tenerife en La Palma in de aanvraag op te nemen. Op 9 oktober en 17 oktober 2012 werden geactualiseerde schadebedragen voor de drie eilanden aan de Commissie voorgelegd, voor een bedrag van 72,235 miljoen EUR, waarvan het merendeel (60,7 miljoen EUR) betrekking had op het eiland La Gomera. De totale directe schade vormde slechts 2 % van de voor Spanje geldende drempel van 3,607 miljard EUR (3 miljard EUR volgens de prijzen van 2002), en de aanvraag werd daarom onderzocht op basis van de uitzonderlijke criteria voor 'buitengewone regionale rampen'. Uit de beoordeling bleek dat de aanvraag geen specifiek bewijs bevatte of onderscheid maakte tussen de directe gevolgen van de branden voor de bevolking (schade aan eigendommen, onderbreking van faciliteiten, etc.) en de verwachte economische gevolgen voor bredere lagen van de bevolking. Aan de voorwaarde dat de ramp ernstige en blijvende gevolgen had voor de economische stabiliteit van de regio werd naar het oordeel van de Commissie niet voldaan. Om deze redenen concludeerde de Commissie op 30 april 2012 dat de aanvraag niet voldeed aan de voorwaarden voor de uitzonderlijke beschikbaarstelling van middelen uit het fonds, en zij heeft de Spaanse autoriteiten daarvan in kennis gesteld.
3) Overstromingen in Andalusië, Murcia en Valencia: de aanvraag uit Spanje werd op 7 december 2012 aan de Commissie voorgelegd, nadat de eerste schade op 28 september 2012 was vastgesteld. De totale directe schade werd geraamd op 408,990 miljoen EUR, ofwel 11,3 % van de voor Spanje geldende drempel van 3,607 miljard EUR (3 miljard EUR volgens de prijzen van 2002), en de aanvraag werd daarom onderzocht op basis van de uitzonderlijke criteria voor 'buitengewone regionale rampen'. Uit de beoordeling bleek dat de overstromingen niet één regio of gebied maar een aantal overstromingsgebieden in verschillende, niet verbonden gebieden verspreid over de drie autonome regio's Valencia, Murcia en Andalusië hadden getroffen. Bovendien was de Commissie van mening dat er geen overtuigend bewijs was dat de overstromingen ernstige en blijvende gevolgen voor de economische stabiliteit van de getroffen regio's hadden. Om deze redenen concludeerde de Commissie op 30 april 2013 dat de aanvraag niet voldeed aan de voorwaarden voor de uitzonderlijke beschikbaarstelling van middelen uit het fonds, en zij heeft de Spaanse autoriteiten daarvan in kennis gesteld.
Spanje (branden in Malaga)
De vierde aanvraag uit Spanje had betrekking op branden in de provincie Malaga (deel van de autonome regio Andalusië) eind augustus 2012. De branden brachten schade toe aan het milieu en veroorzaakten beperkte schade aan particuliere eigendommen. De Spaanse autoriteiten verzochten op 6 november 2012 om steun uit het Solidariteitsfonds, en raamden de totale directe schade als gevolg van de branden op 22,425 miljoen EUR. Na contacten met de Spaanse autoriteiten waarbij de Commissie uitlegde dat een ramp van deze omvang (minder dan 1 % van de drempel van 3,607 miljard EUR) niet voldeed aan de criteria voor steun uit het Solidariteitsfonds, besloten de Spaanse autoriteiten in december 2012 hun aanvraag in te trekken.
4. Financiering
In 2012 keurde de begrotingsautoriteit subsidies uit het Solidariteitsfonds goed voor twee aanvragen die in 2011 en 2012 werden ontvangen.
Het overeenkomstige voorontwerp van gewijzigde begroting nr. 2 voor het jaar 2012 werd op 12 juni 2012 goedgekeurd voor de aanvraag uit Italië (overstromingen in Ligurië en Veneto van 2011). Na goedkeuring van het subsidiebesluit en ondertekening van de uitvoeringsovereenkomst werd de subsidie op 26 november 2012 uitbetaald.
Het voorontwerp van gewijzigde begroting nr. 5 voor het jaar 2012 heeft betrekking op de Italiaanse aanvraag in verband met de reeks aardbevingen in Emilia-Romagna, Lombardije en Veneto en werd op 21 november 2012 door de begrotingsautoriteit goedgekeurd. De subsidie werd op 19 december 2012 aan Italië uitbetaald na goedkeuring van het subsidiebesluit en na ondertekening van de uitvoeringsovereenkomst.
Subsidies uit het Solidariteitsfonds goedgekeurd in 2012
Begunstigde staat || Ramp || Categorie || Bedrag (EUR)
Italië || Overstromingen in Ligurië en Toscane || regionaal || 18 061 682
Italië || Reeks aardbevingen in Emilia-Romagna, Lombardije en Veneto || groot || 670 192 359
TOTAAL || 688 254 041
5. Monitoring
In de loop van 2012 bracht de Commissie een monitoringbezoek aan vijf landen die subsidies hadden ontvangen uit het Solidariteitsfonds om informatie te verzamelen over de door de bevoegde nationale autoriteiten gehanteerde uitvoeringssystemen en om specifieke vragen van de uitvoerende autoriteiten te bespreken:
– aan Warschau (Polen) op 20 januari 2012 met betrekking tot de 105,5 miljoen EUR aan subsidies na de overstroming in het voorjaar van 2010.
– aan Praag (Tsjechië) op 17 februari 2012 met betrekking tot de overstromingen van 2010 (overstroming in het voorjaar/subsidie van 5,1 miljoen EUR en overstroming in het najaar/subsidie van 10,9 miljoen EUR).
– aan Bratislava (Slowakije) op 20 maart 2012 na de subsidie van 20,4 miljoen EUR voor de overstroming in het voorjaar van 2010.
– aan Ljubljana (Slovenië) op 24 april 2012 met betrekking tot de subsidie van 7,5 miljoen EUR na de overstromingsramp in het najaar van 2010.
– aan Zagreb (Kroatië) op 25 april 2012 met betrekking tot de overstromingen van 2010 (overstroming in het voorjaar/subsidie van 3,8 miljoen EUR en overstroming in het najaar/subsidie van 1,2 miljoen EUR).
– aan Venetië (Italië) op 9 november 2012 met betrekking tot de subsidie van 16,9 miljoen EUR na de overstroming in het najaar van 2010.
De bezoeken van de Commissie werden doorgaans zeer op prijs gesteld en boden voldoende verzekering dat de bevoegde autoriteiten de uitvoering en controle op een transparante en correcte manier uitvoerden, in overeenstemming met de in de verordening betreffende het Solidariteitsfonds, het subsidiebesluit en de uitvoeringsovereenkomst vastgestelde voorschriften.
Na ontvangst van de definitieve verslagen zal de Commissie verdere analyses uitvoeren en waar nodig gepaste maatregelen nemen.
6. Afsluitingen
Artikel 8, lid 2, van de verordening betreffende het Solidariteitsfonds bepaalt dat de begunstigde staat uiterlijk zes maanden na afloop van de termijn van één jaar na de datum van uitbetaling van de subsidie een verslag over de financiële uitvoering van de subsidie ("uitvoeringsverslag") met een verantwoordingsstaat van de uitgaven ("validiteitsverklaring") moet overleggen. Aan het einde van deze procedure sluit de Commissie de verlening van bijstand uit het fonds af.
In 2012 zijn vier dossiers van het Solidariteitsfonds afgesloten:
(1) Met betrekking tot de storm Dean uit 2007 die de Franse overzeese gebiedsdelen Martinique en Guadeloupe trof (Frankrijk), werd financiële steun ter hoogte van 12,78 miljoen EUR toegekend. Het uitvoeringsverslag van Frankrijk werd op 28 juni 2010 ingediend. Voor de audit door de Commissie was aanvullende informatie van de Franse autoriteiten vereist. Nadat Frankrijk aanvullende informatie had verstrekt, voltooide de Commissie haar analyse en beoordeling in 2012, en het dossier werd in februari 2012 afgesloten.
(2) Wat betreft de afsluiting van de bijstandsverlening in verband met de overstroming in Slovenië in 2007, waarvoor financiële steun ten bedrage van 8,25 miljoen EUR was toegekend, werd het uitvoeringsverslag van Slovenië op 7 oktober 2010 ontvangen. De Commissie verzocht Slovenië om aanvullende informatie en kwam na haar analyse en beoordeling tot de conclusie dat de door Slovenië verstrekte informatie afdoende was. Het dossier werd in juli 2012 afgesloten.
(3) Wat betreft de afsluiting van het Roemeense dossier met betrekking tot de overstromingsramp uit het voorjaar van 2005, werd financiële steun ten bedrage van 18,8 miljoen EUR toegekend aan Roemenië. Op 4 maart 2008 ontving de Commissie het uitvoeringsverslag betreffende de twee overstromingsrampen in 2005 (voorjaar en zomer). De afsluitingsprocedure van de Commissie werd onderbroken door een OLAF-zaak waarin OLAF een onderzoek van de Roemeense autoriteiten coördineerde. Uit de in nauwe samenwerking met OLAF en de Roemeense autoriteiten uitgevoerde analyses van de Commissie bleek dat er geen problemen waren met betrekking tot de overstroming in het voorjaar van 2005. De steunverlening uit het Solidariteitsfonds in verband van de overstroming in het voorjaar van 2005 werd in oktober 2012 afgesloten. De steunaanvraag in verband met de overstroming in de zomer van 2005 is echter nog in behandeling.
(4) Het uitvoeringsverslag met betrekking tot de olieramp met de Prestige in 2003 (Spanje), waarvoor financiële steun ten bedrage van 8,63 miljoen EUR is uitbetaald, werd op 31 augustus 2005 door de Commissie ontvangen. In december 2005 ontving de Commissie aanvullende informatie. Uit de analyse en beoordeling door de Commissie bleek echter dat vereiste informatie ontbrak en de Commissie verzocht Spanje om aanvullende informatie. Uiteindelijk werd de afsluitingsprocedure in november 2012 voltooid en kon het dossier worden afgesloten.
Geen van deze dossiers vormde aanleiding voor een terugvordering van middelen.
In 2012 ontving de Commissie daarnaast van Cyprus (droogte 2008) en van Roemenië (overstroming 2008) twee uitvoeringsverslagen voor in 2009 verleende subsidies, en van Portugal (overstroming Madeira 2010) en van Frankrijk (storm Xynthia 2010) twee verslagen voor in 2011 verleende subsidies. Aan het einde van de periode waarop dit jaarverslag betrekking heeft was de beoordeling van deze uitvoeringsverslagen nog niet afgerond.
7. Conclusies
2012 was een jaar met een gemiddeld aantal van zeven nieuwe aanvragen om steun uit het Solidariteitsfonds. Slechts één daarvan betrof een grote ramp, het voornaamste toepassingsgebied van het Solidariteitsfonds. De aardbeving in Emilia-Romagna bleek de grootste ramp in de geschiedenis van het Solidariteitsfonds te zijn, die zelfs aanzienlijk meer schade aanrichtte dan de eerdere aardbeving in L’Aquila. Het Solidariteitsfonds bleek in staat dergelijke gebeurtenissen het hoofd te bieden door in een ongekend korte tijd een ongekend groot bedrag aan steun beschikbaar te stellen. Dergelijke resultaten kunnen alleen worden geboekt dankzij de goede medewerking van de aanvragende staat, zoals hier het geval was.
Aanvragen gebaseerd op de criteria voor “uitzonderlijke regionale rampen” bleken daarentegen opnieuw moeilijk te beoordelen en waren niet succesvol. Vijf van dergelijke aanvragen werden in 2012 ontvangen – en geen daarvan kon aanvankelijk ontvankelijk worden verklaard. Met name gevallen waarin de schade beperkt blijft tot een paar procent van de nationale drempel, voldoen vrijwel nooit aan de specifieke voorwaarden van de verordening. Zoals besproken in de Mededeling uit 2011 over de toekomst van het Solidariteitsfonds zouden eenvoudige en duidelijkere criteria aanvragende staten beslist helpen om de kans op een succesvolle aanvraag beter te beoordelen, geen onnodig werk te verrichten en de frustratie van geweigerde aanvragen te vermijden.
De aanvraag betreffende de ontploffing op de marinebasis in Cyprus is een ander voorbeeld waaruit blijkt dat aanvragen die betrekking hebben op door de mens veroorzaakte rampen, vrijwel nooit voldoen aan de toelatingscriteria van de verordening vanwege aansprakelijkheidskwesties, maar ook omdat de vervuiler moet betalen en verzekerbare schade niet in aanmerking komt voor steun uit het Solidariteitsfonds. Zoals voorgesteld in de mededeling uit 2011, moet het toepassingsgebied van het fonds duidelijker worden omschreven en worden beperkt tot natuurrampen met mogelijke cascade-effecten.
De ervaring uit 2012 sterkt de Commissie in haar overtuiging dat belangrijke verbeteringen kunnen worden aangebracht in het functioneren van het fonds, met name een beter reactievermogen, door een aantal belangrijke bepalingen van de huidige verordening aan te passen, zonder de opzet en het karakter ervan te veranderen of aan financiële kwesties en de toegestane geldbedragen te raken. Hiertoe behoren onder meer de mogelijkheid om voorschotten te betalen, een duidelijke en eenvoudige definitie van regionale rampen, een specifieke bepaling inzake droogte, administratieve stroomlijning en de invoering van maatregelen die de tenuitvoerlegging van relevante EU-wetgeving inzake risicopreventie bij rampen bevorderen. De Commissie heeft in de zomer van 2013 een wetsvoorstel ingediend dat een snellere reactie en inzet in de door rampen getroffen gebieden mogelijk moet maken.
De gewijzigde begroting (GB) nr. 2 voor het jaar 2012 heeft betrekking op de beschikbaarstelling uit het Solidariteitsfonds van de EU van 18 061 682 EUR aan vastleggings- en betalingskredieten in verband met overstromingen in Italië (Ligurië en Toscane) in oktober 2011. Vastgesteld door de Commissie op 16 maart 2012 (COM(2012) 125), gewijzigd door de Raad op 15 mei 2012 en goedgekeurd door het Europees Parlement op 12 juni 2012. Publicatieblad L 214 van 10.8.2012.
De beschikbaarstelling van een bedrag van 670 192 359 EUR aan vastleggings- en betalingskredieten uit het Solidariteitsfonds van de EU in verband met de reeks aardbevingen in Emilia-Romagna (Italië) in mei 2012. COM(2012) 538. Goedgekeurd door het Europees Parlement op 21 november 2012. Publicatieblad L 15 van 18.1.2013.
De in behandeling zijnde aanvraag voor de droogte in Roemenië niet meegerekend.
COM(2011) 613 van 6 oktober 2011.
COM(2013) 522.
Bijlage I: In 2012 geldende drempels voor grote rampen (op basis van cijfers uit 2010 voor het Bruto Nationaal Inkomen)
Verordening (EG) nr. 2012/2002 van de Raad tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie definieert de drempel voor de steunverlening uit het fonds voor een bepaald land als schade die meer bedraagt dan 0,6 % van het bni of 3 miljard EUR in prijzen van 2002. Het laagste bedrag van de twee geldt.
|| || || (miljoen EUR)
Land || bni 2010*1 || 0,6 % van bni* || Drempel grote ramp 2012*
AT || ÖSTERREICH || 284 682 || 1 708,093 || 1 708,093
BE || BELGIË/BELGIQUE || 360 621 || 2 163,726 || 2 163,726
BG || BALGARIA || 35 109 || 210.653 || 210,653
CY || KYPROS || 16 858 || 101,146 || 101,146
CZ || ČESKÁ REPUBLIKA || 139 260 || 835,558 || 835,558
DE || DEUTSCHLAND || 2 522 750 || 15 136,500 || 3 606,623**
DK || DANMARK || 241 108 || 1 446,650 || 1 446,650
EE || EESTI || 13 592 || 81,552 || 81,552
EL || ELLADA || 221 120 || 1 326,721 || 1 326,721
ES || ESPAÑA || 1 035 947 || 6 215,682 || 3 606,623**
FI || SUOMI/FINLAND || 183 389 || 1 100,334 || 1 100,334
FR || FRANCE || 1 968 119 || 11 808,712 || 3 606,623**
HR || HRVATSKA || 44 146 || 264,873 || 264,873
HU || MAGYARORSZÁG || 92 370 || 554,221 || 554,221
IE || ÉIRE/IRELAND || 129 301 || 775,805 || 775,805
IS || ICELAND || 7 532 || 45,192 || 45,192
IT || ITALIA || 1 548 782 || 9 292,693 || 3 606,623**
LT || LIETUVA || 27 184 || 163,102 || 163,102
LU || LUXEMBOURG (G.D.) || 28 634 || 171,802 || 171,802
LV || LATVIJA || 18 350 || 110,101 || 110,101
MT || MALTA || 5 667 || 34,001 || 34,001
|| MONTENEGRO2 || || || 18
NL || NEDERLAND || 583 424 || 3 500,544 || 3 500,544
PL || POLSKA || 342 533 || 2 055,199 || 2 055,199
PT || PORTUGAL || 166 959 || 1 001,753 || 1 001,753
RO || ROMÂNIA || 122,581 || 735,487 || 735,487
SE || SVERIGE || 352 838 || 2 117,026 || 2 117,026
SI || SLOVENIJA || 34 894 || 209,362 || 209,362
SK || SLOVENSKO || 64 988 || 389,929 || 389,929
TR || TÜRKIYE || 415 471 || 2 492,826 || 2 492,826
UK || UNITED KINGDOM || 1 713 796 || 10 282,778 || 3 606,623**
*Afgeronde bedragen ** ~ 3 miljard EUR in prijzen van 2002 Bron: Eurostat 2 Bni-cijfers 2010 niet beschikbaar voor Montenegro. Drempel berekend op basis van bbp-cijfers van 2009.
Bijlage II: EU-Solidariteitsfonds – In behandeling zijnde aanvragen uit 2011 en nieuwe aanvragen ontvangen in 2012
Jaar || 2011 || 2012
Aanvragend land || Cyprus || Italië || Italië || Spanje || Italië || Spanje || Spanje || Spanje || Roemenië
Naam en aard van de ramp || Ontploffing marinebasis || Over-stromingen in Ligurië en Toscane || Extreme weersomstandig-heden || Bosbranden Malaga || Reeks aardbevingen || Bosbranden Valencia || Branden Canarische Eilanden || Over- stromingen Andalusië, Murcia en Valencia || Droogte en branden
Datum eerste schade || 11/07/2011 || 25/10/2011 || 1/02/2012 || 30/08/2012 || 20/05/2012 || 28/06/2012 || 4/08/2012 || 28/09/2012 || 25/08/2012
Datum aanvraag || 19/09/2011 || 22/12/2011 || 5/04/2012 || 6/11/2012 || 27/07/2012 || 30/08/2012 || 23/09/2012 || 7/12/2012 || 2/11/2012
Volledige informatie beschikbaar op || 24/11/2011 20/01/2012 || - || - || - || - || 5/09/2012 9/10/2012 || 9/10/2012 17/10/2012 || - || Besloten in 2013
Drempel grote ramp (miljoen EUR) || 99,85 || 3 535,90 || 3 606,62 || 3 606,62 || 3 606,62 || 3 606,62 || 3 606,62 || 3 606,62
Totale directe schade (miljoen EUR)1 || - || 722,47 || 2 734,54 || 22,43 || 13 273,74 || 155,70 || 72,24 || 408,99
Categorie || (groot)/ niet-natuurlijk || regionaal || regionaal || regionaal || groot || regionaal || regionaal || regionaal
Schade/drempel || - || 20,43 % || 75,82 % || 0,62 % || 368,04 % || 4,32 % || 2,00 % || 11,34 %
Kosten van subsidiabele noodacties (miljoen EUR) || - || 511,43 || 427,11 || 7,81 || 714,67 || 113,38 || 59,20 || 178,27
Subsidiabele kosten/totale schade || - || 70,79 % || 16 % || 34,82 % || 5,38 % || 72,82 % || 81,96 % || 43,59 %
Steun/subsidiabele kosten || - || 3,53 % || - || - || 93,78 % || - || - || -
Steunpercentage ( % van totale schade) || - || 2,5 % || - || - || 5,05 % || - || - || -
Datum subsidiebesluit || afgewezen || 21/09/2012 || afgewezen || ingetrokken || 3/12/2012 || afgewezen || afgewezen || afgewezen
Datum uitvoeringsovereen-komst (goedgekeurd) || - || 3/10/2012 || - || - || 6/12/2012 || - || - || -
Verleende steun (EUR) || - || 18 061 682 || - || - || 670 192 359 || - || - || -
1 Totale door de Commissie aanvaarde directe schade
Bijlage III: Aanvragen om steun uit het EU-Solidariteitsfonds sinds 2002
Jaar || Land || Soort ramp || Schade (miljoen EUR) || Categorie || Verleende steun (miljoen EUR)
2 0 0 2 || 1 || AT || Overstroming || 2 900 || groot || 134
2 || CZ || Overstroming || 2 300 || groot || 129
3 || FR || Overstroming (Le Gard) || 835 || regionaal || 21
4 || DE || Overstroming || 9 100 || groot || 444
Totale steun voor aanvragen in 2002 || || || 728
2 0 0 3 || 1 || ES || Olielek (Prestige) || 436 || regionaal || 8,626
2 || IT || Aardbeving (Molise/Apulië) || 1 558 || regionaal || 30,826
3 || IT || Vulkaanuitbarsting (Etna) || 894 || regionaal || 16,798
4 || IT || Overstroming (Noord-Italië) || (1 900) || (groot) || Afgewezen
5 || GR || Slecht winterweer || (niet duidelijk) || (groot?) || Afgewezen
6 || PT || Bosbranden || 1 228 || groot || 48,539
7 || FR || Bosbranden (Zuid-Frankrijk) || 531 || (regionaal) || Afgewezen
8 || ES || Bosbranden (Portugese grens) || 53 || buurland || 1,331
9 || MT || Overstroming || 30 || groot || 0,961
10 || IT || Overstroming (Friuli-Venezia Giulia) || (525) || (regionaal) || Afgewezen
Totale steun voor aanvragen in 2003 || || || 107,081
2 0 0 4 || 1 || FR || Overstroming (Rhônedelta) || 785 || regionaal || 19,625
2 || ES || Overstroming (Malaga) || (73) || (regionaal) || Afgewezen
3-9 || ES || Bosbranden (7 aanvragen) || (480) || (regionaal) || Alle 7 afgewezen
10 || SK || Overstroming || (29) || (regionaal) || Afgewezen
11 || SI || Aardbeving || (13) || (regionaal) || Ingetrokken
Totale steun voor aanvragen in 2004 || || || 19,625
2 0 0 5 2 0 0 5 || 1 || SK || Storm (Tatras-gebergte) || 203 || groot || 5,668
2 || IT || Overstroming (Sardinië) || (223, te hoog geraamd) || (regionaal) || Afgewezen
3 || EE || Storm || 48 || groot || 1,29
4 || LV || Storm || 193 || groot || 9,487
5 || SE || Storm 'Gudrun' || 2 297 || groot || 81,725
6 || LT || Storm || 15 || buurland || 0,379
7 || GR || Overstroming Evros || (112) || (regionaal) || Afgewezen
8 || RO || Voorjaarsoverstroming || 489 || groot || 18,798
9 || BG || Voorjaarsoverstroming || 222 || groot || 9,722
10 || BG || Zomeroverstroming || 237 || groot || 10,632
11 || RO || Zomeroverstroming || 1 050 || groot || 52,4
12 || AT || Overstroming (Tirol/Vorarlberg) || 592 || regionaal || 14,799
Totale steun voor aanvragen in 2005 || || || 204,905
2 0 0 6 || 1 || UK || Explosie olieopslag Buncefield || (700) || (regionaal) || Ingetrokken
2 || GR || Overstroming Evros || 372 || regionaal || 9,306
3 || HU || Overstroming || 519 || groot || 15,064
4 || ES || Bosbranden in Galicië || (91) || (regionaal) || Afgewezen
Totale steun voor aanvragen in 2006 || || || 24,370
2 0 0 7 || 1 || DE || Storm 'Kyrill' || 4750 || groot || 166,9
2 || FR || La Réunion, cycloon 'Gamede' || 211 || regionaal || 5,29
3 || ES || Overstroming El Hierro || (18) || (regionaal) || Afgewezen
4 || ES || Overstroming La Mancha || (66) || (regionaal) || Afgewezen
5 || UK || Overstroming || 4 612 || groot || 162,387
6 || CY || Bosbranden || (38) || (regionaal) || Afgewezen
7 || ES || Bosbranden Canarische Eilanden || (144) || (regionaal) || Afgewezen
8-16 || IT || 9 aanvragen voor bosbranden in 9 regio’s || - || (regionaal) || Niet ontvankelijk, termijn verstreken
17 || FR || Storm Dean/Martinique || 509 || regionaal || 12,78
18 || GR || Bosbranden || 2 118 || groot || 89,769
19 || SI || Overstroming || 233 || groot || 8,254
Totale steun voor aanvragen in 2007 || || || 445,380
2 0 0 8 || 1 || CY || Droogte || 165,4 || groot || 7,605
2 || RO || Overstromingen || 471,4 || regionaal || 11,785
Totale steun voor aanvragen in 2008 || || || 19,390
Jaar || Land || Soort ramp || Schade (miljoen EUR) || Categorie || Verleende steun (miljoen EUR)
2 0 0 9 || 1 || FR || Storm Klaus || 3 805,5 || groot || 109,377
2 || IT || Aardbeving Abruzzen || 10 212,0 || groot || 493,771
3 || GR || Bosbranden || (152,8) || (regionaal) || Afgewezen
4 || CY || Stormen || (2,6) || (regionaal) || Afgewezen
5 || GR || Overstromingen Evia || (83,2) || (regionaal) || Afgewezen
6 || IT || Aardverschuiving Messina || (598,9) || (regionaal) || Afgewezen
Totale steun voor aanvragen in 2009 || || || 603,148
2 0 1 0 || 1 || IE || Overstroming 2009 || 520,9 || regionaal || 13,022
2 || IT || Overstroming Toscane || (211,7) || (regionaal) || Afgewezen
3 || ES || Overstroming Andalusië || (709,7) || (regionaal) || Afgewezen
4 || PT || Aardverschuivingen en modderstromen Madeira || 1 080 || groot || 31,256
5 || FR || Storm Xynthia || 1 425 || regionaal || 35,636
6 || SK || Overstroming || 649,9 || groot || 20,431
7 || PL || Overstroming || 2 993,7 || groot || 105,567
8 || CZ || Overstroming (voorjaar) || 204,5 || buurland || 5,111
9 || HU || Overstroming || 719,3 || groot || 22,486
10 || HR || Overstroming (voorjaar) || 153,04 || buurland || 3,826
11 || FR || Overstroming Var || (703-778) || (regionaal) || Afgewezen
12 || RO || Overstroming || 875,75 || groot || 24,968
13 || CZ || Overstroming (najaar) || 436,5 || regionaal || 10,912
14 || DE || Overstroming Saksen || (937,7) || (regionaal) || Afgewezen
15 || HR || Overstroming (najaar) || 47 || buurland || 1,175
16 || SI || Overstroming (najaar) || 251,3 || groot || 7,460
17 || HU || Verontreiniging rode modderstromen || (174,32) || (regionaal) || Afgewezen
Totale steun voor aanvragen in 2010 || || || 281,849
2 0 1 1 || 1 || IT || Overstroming Veneto 2010 || 676,36 || regionaal || 16,909
2 || ES || Aardbeving Lorca 2011 || 842,84 || regionaal || 21,071
3 || CY || Ontploffing marinebasis 2011 || (357) || (groot/niet-natuurlijk) || Afgewezen
4 || IT || Overstromingen in Ligurië en Toscane 2011 || 722,5 || regionaal || 18,062
Totale steun voor aanvragen in 2011 || || || 56,042
Jaar || Land || Soort ramp || Schade (miljoen EUR) || Categorie || Verleende steun (miljoen EUR)
2 0 1 2 || 1 || IT || Extreme weersomstandigheden 2012 || (2 735) || (regionaal) || Afgewezen
2 || IT || Reeks aardbevingen 2012 || 13 274 || groot || 670,192
3 || ES || Bosbranden Valencia 2012 || (155,7) || (regionaal) || Afgewezen
4 || ES || Branden Canarische Eilanden 2012 || (72,2) || (regionaal) || Afgewezen
5 || RO || Droogte en branden 2012 || Besloten in 2013
6 || ES || Branden Malaga 2012 || (22,43) || (regionaal) || Ingetrokken
7 || ES || Overstromingen Andalusië, Murcia, Valencia 2012 || (409) || (regionaal) || Afgewezen
Totale steun voor aanvragen in 2012 || || || 670,192
Totaal-generaal goedgekeurde steun sinds 2002 3 159,991194 miljoen EUR