Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2022 (Vierde Incidentele Suppletoire Begroting inzake ventilatie en overlopende verplichtingen van onder andere zelftesten en Nationaal Programma Onderwijs) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 36022 - Vierde incidentele suppletoire begroting OCW 2022 (ventilatie, overlopende verplichtingen (o.a. zelftesten, Nationaal Programma Onderwijs)) i.

Officiële titel	Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2022 (Vierde Incidentele Suppletoire Begroting inzake ventilatie en overlopende verplichtingen van onder andere zelftesten en Nationaal Programma Onderwijs); Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	03-02-2022
Publicatie­datum	03-02-2022
Nummer	KST360222
Kenmerk	36022, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2021

2022

36 022

Nr. 2

Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2022 (Vierde Incidentele Suppletoire Begroting inzake ventilatie en overlopende verplichtingen van onder andere zelftesten en Nationaal Programma Onderwijs)

MEMORIE VAN TOELICHTING

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL Wetsartikelen 1 tot en met 3 Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2022 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Aangezien diverse besluiten in deze vierde Incidentele Suppletoire Begroting, bijvoorbeeld het overhevelen van de middelen voor zelftesten of het uitvoeren van de tegemoetkomingsregeling voor studenten in verband met covid-19, niet kunnen wachten tot de reguliere Eerste Suppletoire Begroting worden de middelen die benodigd zijn nu toegevoegd aan de OCW-begroting. De middelen worden nu overgeboekt zodat zo spoedig mogelijk verplichtingen kunnen worden aangegaan voor de regelingen met betrekking tot zeftesten of in het geval van de tegemoetkomingsregeling zo spoedig mogelijk toekenningen kunnen worden gedaan aan studenten.

Normaliter wordt nieuw beleid pas in uitvoering genomen nadat de Staten-Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. De uitvoering van de maatregelen die in deze vierde Incidentele Suppletoire Begroting zijn opgenomen kunnen echter niet wachten omdat er moet worden overgegaan tot het verplichten van bedragen voor de regelingen omtrent bijvoorbeeld zelftesten en zo snel mogelijk toekenningen kunnen worden gedaan in de tegemoetkomingsregeling aan studenten. Daarom zal het kabinet de uitvoering van de maatregelen starten. Met het voorgaande wordt gehandeld conform artikel 2.27, tweede lid, van de Comptabiliteitswet. Voor de indiening van deze Incidentele Suppletoire Begroting is uw Kamer vooraf geïnformeerd per brief van 13 december 2021 over

kst-36022-2 ISSN 0921 - 7371 's-Gravenhage 2022

Budgettaire mutaties van de begroting van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) sinds de tweede suppletoire begroting 2021 (Kamerstukken II 2021/22, 35 925, nr. 142).

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Wetsartikel 2

De vaststelling van de begrotingsstaat geschiedt in duizenden euro's.

Wetsartikel 3

Dit artikel regelt de inwerkingtreding van deze wet.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

R.H. Dijkgraaf

De Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs,

A.D. Wiersma

B BEGROTINGSTOELICHTING

• 1. 

  Inhoudelijke toelichting

Dit onderdeel van de memorie van toelichting bestaat uit een inhoudelijk deel en een artikelsgewijs deel. Per beleidsartikel wordt een overzicht van de wijzigingen gegeven, inclusief toelichting. Daarbij worden mutaties groter of gelijk aan onderstaande staffel toegelicht:

Ventilatie

In de brief van 3 februari 2022 over «Verbetering ventilatie op scholen» (Kamerstukken II 2021/22,..., nr...) is gemeld dat OCW € 20,0 miljoen gaat inzetten voor de verbetering van ventilatie op scholen. Deze middelen komen van de Aanvullende Post, waar € 160,0 miljoen staat gereserveerd voor ventilatie op scholen. Van de € 20,0 miljoen wordt € 17,3 miljoen ingezet voor de aanschaf van continue CO₂-meters in elk klaslokaal in het funderdend onderwijs. Daarnaast zal € 2,7 miljoen worden ingezet voor een aanjaagteam. Dit zijn experts die op scholen een analyse uitvoeren op de ventilatiesituatie, het onderwijspersoneel instrueren, een behandelplan opstellen en een uniforme rapportage van de ventilatiesituatie opstellen.

Verlagen Nationaal Programma Onderwijs (NPO) reeks

In het Coalitieakkoord wordt aangegeven dat het budget voor het NPO in 2023 met € 230 miljoen euro wordt verlaagd. Deze middelen worden van Artikel 91 afgeboekt, waar een deel van de NPO reeks stond die nog niet was toebedeeld naar de verschillende artikelen.

Zelftesten

Met betrekking tot het onderwerp zelftesten zijn er op verschillende momenten in 2021 middelen aan de OCW-begroting toegevoegd. Deze middelen staan verspreid op de begroting op Artikel 1, 3, 4, 6 en 7. In 2021 blijft budget over op de verschillende sectoren. Ook in 2022 zal OCW doorgaan met het inzetten van zelftesten in het onderwijs. Daarom worden alle niet uitgeputte middelen op het gebied van zelftesten op de OCW-begroting van 2021 via deze Incidentele Suppletoire Begroting bijgeboekt in 2022. Het gaat om circa € 185 miljoen. Hierdoor ontstaat er voldoende budget in 2022 om het beleid voor zelftesten voort te zetten.

Dit is tevens gemeld in de brief van 13 december 2022 over Budgettaire mutaties van de begroting van het ministerie van OCW (VIII) sinds de tweede suppletoire begroting 2021 (Kamerstukken II 2021/22, 35 925, nr. 142).

Nationaal Programma Onderwijs (NPO)

In de brief van 13 december 2022 over Budgettaire mutaties van de begroting van het ministerie van OCW (VIII) sinds de tweede suppletoire begroting 2021 (Kamerstukken II 2021/22, 35 925, nr. 142) wordt tevens melding gemaakt van diverse mutaties omtrent het NPO. Via de vierde ISB worden deze mutaties verwerkt in 2022. Het betreft hier bijvoorbeeld een overlopende verplichting in het primair onderwijs (Artikel 1) om het juiste betaalritme voor schooljaar 2021/2022 te bewerkstelligen op de middelen voor de aanvullende bekostiging. Het gaat er dan om dat € 38,7 miljoen wordt uitbetaald in 2022 in plaats van in 2021. Daarnaast geldt ook voor de middelen ter ondersteuning van nieuwkomers dat € 14,5 miljoen in 2022 wordt uitbetaald in plaats van in 2021. Deze middelen worden beschikbaar gesteld op basis van de teldatum 1/11/2021. Hierdoor kon de uitbetaling niet eerder dan in 2022 plaatsvinden.

De grootste overlopende verplichting in het voortgezet onderwijs (Artikel 3) betreft de middelen voor de effectmeting van het hele NPO ter hoogte van € 7,0 miljoen. Als gevolg van een aanpassing in de planning van de effectmeting, moet ook het betaalritme worden aangepast. Dit resulteert in een overlopende verplichting van 2021 naar 2023 op Artikel 3.

In het middelbaar beroepsonderwijs (Artikel 4) gaat het om een overlopende verplichting op het gebied van onderzoek, monitoring en uitvoering bij DUO ter hoogte van € 2,8 miljoen.

Tot slot worden de reeksen voor de specifieke uitkering van het NPO aangepast. De specifieke uitkering NPO is een regeling voor twee schooljaren. Met deze mutatie worden enkel het betaalritme en de bijbehorende verplichtingen goed gezet. Het totale budget blijft hetzelfde.

Examens

Op Artikel 3 is bij de middelen voor de Examens onder het instrument Bekostiging sprake van een overlopende verplichting naar 2022. Drie scholen hadden op 1 juli 2021 de definitieve telling nog niet aangeleverd bij DUO. Conform regeling hebben zij in het najaar 2021 een aanvraag voor aanvullende bekostiging gedaan, nadat de telling ook voor deze scholen is vastgesteld. DUO kan deze pas begin 2022 uitvoeren. Hierdoor wordt € 0,1 miljoen toegevoegd aan de middelen van 2022. Dit is tevens gemeld in de brief van 13 december 2021 Budgettaire mutaties van de begroting van het ministerie van OCW (VIII) sinds de tweede suppletoire begroting 2021 (Kamerstukken II 2021/22, 35 925, nr. 142).

Studiefinanciering

In 2020 zijn ondersteuningsmaatregelen genomen om studenten ook tegemoet te komen in verband met covid-19, bestaande uit een tegemoetkoming voor studenten die uit hun beursrecht lopen (het beursrecht deel) en een tegemoetkoming voor studenten die hun diploma vertraagd behalen (het diplomadeel). Studenten die hun diploma haalden voor 1 september 2021 konden oorspronkelijk tot eind december nog tegemoetkoming hiervoor ontvangen, maar een deel van de studenten zal pas in 2022 tegemoetkoming ontvangen vanwege een reparatie van de regeling. Hierdoor zijn er ook nog betaaldata in 2022. Daarom worden de niet bestede middelen ter hoogte van € 40,6 miljoen van 2021 doorgeschoven naar 2022.

Dit is tevens gemeld in de brief van 13 december 2021 Budgettaire mutaties van de begroting van het ministerie van OCW (VIII) sinds de tweede suppletoire begroting 2021 (Kamerstukken II 2021/22, 35 925, nr. 142).

Beleidsartikel 1

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 (bedragen x € 1.000)

¹ De term sneltesten is bij nader inzien aangepast naar zelftesten. Er worden zelftesten geleverd aan instellingen. Er bestaan ook sneltesten die geen zelftest zijn.

Toelichting

Het financieel instrument bekostiging wordt in 2022 incidenteel verhoogd met € 46,5 miljoen. Dit betreft de middelen voor de aanvullende bekostiging voor het Nationaal Programma Onderwijs. In 2021 is dit bedrag afgeboekt en in 2022 weer opgeboekt om het juiste betaalritme te bewerkstelligen. Daarnaast zit hier voor € 9,9 miljoen aan ventilatie middelen die aan po-instellingen worden verstrekt.

Het financieel instrument opdrachten wordt in 2022 verhoogd met € 36,0 miljoen en in 2023 met € 2,5 miljoen. De incidentele stijging in 2022 heeft te maken met de middelen voor zelftesten. De middelen zijn in 2021 niet uitgeput en worden middels deze Incidentele Suppletoire Begroting opgeboekt in 2022 zodat het beleid kan worden voortgezet. Daarnaast wordt in 2022 een deel van de ventilatie middelen hier opgeboekt.

Het financieel instrument bijdrage aan medeoverheden wordt in 2022 verlaagd met € 4,0 miljoen. In 2023 wordt op ditzelfde instrument € 8,7 miljoen toegevoegd. Dit betreft een boeking om het betaalritme te corrigeren voor de specifieke uitkering op het beleid van het Nationaal Programma Onderwijs.

Beleidsartikel 3

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 3 (bedragen x € 1.000)

¹ Dit budget is in 2020 ook beschikbaar en maakt onderdeel uit van de regel: «bekostiging vo-instellingen»

Toelichting

Het financieel instrument bekostiging wordt in 2022 verhoogd met € 7,4 miljoen. Dit betreft de ventilatie middelen die aan vo-instellingen worden verstrekt.

Het financieel instrument opdrachten wordt in 2022 verhoogd met € 92,9 miljoen en in 2023 met € 6,5 miljoen. De incidentele stijging in 2022 heeft te maken met de middelen voor zelftesten. De middelen zijn in 2021 niet uitgeput en worden middels deze Incidentele Suppletoire Begroting opgeboekt in 2022 zodat het beleid kan worden voortgezet.

Het financieel instrument bijdrage aan medeoverheden wordt in 2022 verlaagd met € 2,6 miljoen. In 2023 wordt op ditzelfde instrument € 5,6 miljoen toegevoegd. Dit betreft een boeking om het betaalritme te corrigeren voor de specifieke uitkering op het beleid van het Nationaal Programma Onderwijs.

Beleidsartikel 4

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 4 (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Het financieel instrument opdrachten wordt in 2022 incidenteel verhoogd met € 19,3 miljoen. Voor subsidies (regelingen) geldt een incidentele verhoging van € 3,4 miljoen. Dit betreft beide voor het overgrote deel de middelen voor zelftesten. De middelen zijn in 2021 niet uitgeput en worden middels deze Incidentele Suppletoire Begroting opgeboekt in 2022 zodat het beleid kan worden voortgezet.

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 6 (bedragen x € 1.000)

¹    Inclusief de studievoorschotmiddelen voor specifieke stimulering van landelijke prioriteiten (10% van de studievoorschotmiddelen).

²    90% van de studievoorschotmiddelen die gekoppeld zijn aan de kwaliteitsafspraken.

³    De term sneltesten is bij nader inzien aangepast naar zelftesten. Er worden zelftesten geleverd aan instellingen. Er bestaan ook sneltesten die geen zelftest zijn.

⁴    Vanaf 2022 ondergebracht bij artikel 16 (Onderzoek- en wetenschapsbeleid).

Toelichting

Het financieel instrument subsidies (regelingen) wordt in 2022 incidenteel verhoogd met € 2,9 miljoen. Dit betreft de middelen voor zelftesten. De middelen zijn in 2021 niet uitgeput en worden middels deze Incidentele Suppletoire Begroting opgeboekt in 2022 zodat het beleid kan worden voortgezet.

Beleidsartikel 7

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 7 (bedragen x € 1.000)

¹    Inclusief de studievoorschotmiddelen voor specifieke stimulering van landelijke prioriteiten (10% van de studievoorschotmiddelen

²    90% van de studievoorschotmiddelen die gekoppeld zijn aan de kwaliteitsafspraken.

³    De 2%-middelen profilering en zwaartepuntvorming die conform de kwaliteitsafspraken tot en met 2022 zijn overgeheveld naar het onderwijsdeel van de hoofdbekostiging.

⁴    Tot en met 2020 opgenomen onder bijdragen aan (inter)nationale organisaties, vanaf 2021 ondergebracht bij het instrument subsidies omdat dit de basis is op grond waarvan de instellingen worden bekostigd.

⁵    De term sneltesten is bij nader inzien aangepast naar zelftesten. Er worden zelftes-ten geleverd aan instellingen. Er bestaan ook sneltesten die geen zelftest zijn.

Toelichting

Op Artikel 7 wordt op het instrument subsidies (regelingen) en op het instrument opdrachten incidenteel totaal € 39,1 miljoen toegevoegd in 2022. Dit betreft de middelen voor zelftesten. De middelen zijn in 2021 niet uitgeput en worden middels deze Incidentele Suppletoire Begroting opgeboekt in 2022 zodat het beleid kan worden voortgezet.

Beleidsartikel 11

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 11 (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Het budget onvoorzien wordt in 2023 incidenteel verlaagd met € 230,0 miljoen. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan de maatregel uit het Coalitieakkoord.

Tabel 8 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 95 (bedragen x € 1.000)

Toelichting

De personele uitgaven worden incidenteel verhoogd met € 1,8 miljoen in 2022 en € 0,5 miljoen in 2023. Het betreft hier de uitvoeringskosten voor het Nationaal Programma Onderwijs en de coördinatie van het beleid op de zelftesten in het onderwijs.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 022, nr. 2 11