Behandeling van de verantwoording over 2018 en de eerste suppletoire begrotingen over 2019 in de commissies - Hoofdinhoud

Commissie Financiën

Aan de voorzitters van de vaste en algemene commissies

Plaats en datum:

Den Haag, 19 maart 2019

Betreft:

Behandeling van de jaarverantwoording over 2018 en de eerste suppletoire begrotingen over 2019 in de commissies

Ons kenmerk:

2019D11230

Geachte voorzitters,

In deze brief adviseert de vaste commissie voor Financiën u over de wijze van behandeling in uw commissie van de jaarverantwoording over 2018. Daarnaast informeert de commissie u over de inbrengtermijnen voor de jaarverantwoording over 2018 en de eerste suppletoire begrotingen over 2019. Deze termijnen zijn op 19 maart 2019 door de Kamer vastgesteld.

Advies over de behandeling van de jaarverantwoording

Op Verantwoordingsdag, woensdag 15 mei 2019, biedt de minister van Financiën de Tweede Kamer de jaarverslagen en de slotwetten over 2018 aan en overhandigt de president van de Algemene Rekenkamer de resultaten van het verantwoordingsonderzoek. Dit zijn belangrijke documenten in het licht van de controlerende taak en het budgetrecht van de Tweede Kamer. Met de aanbevelingen in deze brief wil de commissie Financiën, vanuit haar verantwoordelijkheid voor de rijksuitgaven, uw commissies ondersteunen bij de behandeling van de jaarverantwoording.

Ten aanzien van de behandeling van de jaarverantwoording adviseert de commissie Financiën aan de commissies een besluit te nemen over het volgende:

• - 

  Departementale jaarverslagen en de bijbehorende rapporten van de Algemene Rekenkamer zo veel mogelijk te behandelen in een apart wetgevingsoverleg, waarbij ook expliciet aandacht wordt besteed aan het financieel beheer en de dechargeverlening.

• - 

  Het aanstellen van één of meer rapporteurs, in het algemeen bij voorkeur één vanuit de coalitie en één vanuit de oppositie, die namens de commissie de kwaliteit van de verantwoordingsstukken onderzoeken. De ambtelijke staf is beschikbaar om de analyse van de stukken door de rapporteurs te ondersteunen.

• - 

  Desgewenst kunnen commissies gebruik maken van het aanbod van de Algemene Rekenkamer om te zijner tijd een technische briefing te verzorgen over hun rapport(en).

  De commissie Financiën nodigt het Centraal Bureau voor de Statistiek uit om op donderdag 16 mei 2019 van 15.00u tot 17.00u een technische briefing te verzorgen over de Monitor Brede Welvaart. Gezien de brede relevantie hiervan zijn alle Kamerleden welkom bij deze technische briefing. Verder wijst de commissie Financiën u op de mogelijkheid uw commissiestaf te verzoeken een cursus begrotings- en verantwoordingstechniek te organiseren. In de bijlage bij deze brief treft u meer uitgebreide achtergrondinformatie aan over de behandeling van de jaarverantwoording.

  Informatie over de inbrengtermijnen voor de jaarverantwoording en de suppletoire begrotingen

  Om te bevorderen dat de behandeling van de jaarverantwoording over 2018 en de eerste suppletoire begrotingen over 2019 vóór het zomerreces zijn afgerond, heeft de Kamer besloten tot de volgende inbrengdata:

• - 

  Inbrengtermijn voor de verslagen over de slotwetten 2018 en voor de feitelijke vragen over de jaarverslagen van de ministers en de rapporten van de Algemene Rekenkamer: donderdag 23 mei 2019 te 14.00 uur.

  Aan het kabinet en de Algemene Rekenkamer is verzocht de antwoorden uiterlijk dinsdag 4 juni 2019 bij de Kamer in te dienen.

• - 

  Inbrengtermijn voor de verslagen over de eerste suppletoire begrotingswetten 2019: dinsdag 11 juni 2019 te 14.00 uur.

  Aan het kabinet is verzocht de antwoorden uiterlijk maandag 24 juni 2019 bij de Kamer in te dienen.

  De commissie Financiën vraagt u eveneens om bij het vaststellen van data voor wetgevingsoverleggen rekening te houden met het afronden van de behandeling van de jaarverantwoording over 2018 en van de suppletoire begrotingen over 2019 voor het zomerreces.

  Hoogachtend,

  De voorzitter van de vaste commissie voor Financiën,

  Anne Mulder

  De griffier van de vaste commissie voor Financiën,

  Weeber

  Bijlage

  Aanbevelingen van de commissie Financiën inzake het plenaire Verantwoordingsdebat 2019 en de commissiebehandeling van de slotwetten en jaarverslagen 2018

• - 

  Plenaire behandeling verantwoordingsstukken

  De aanbieding van de verantwoordingsstukken

  De formele aanbieding van de verantwoordingsstukken over de uitvoering van de rijksbegroting 2018 vindt plaats in de plenaire zaal op woensdag 15 mei 2019 om 10.15 uur. Dan biedt de minister van Financiën de slotwetten 2018, de jaarverslagen van de ministeries 2018 en het Financieel Jaarverslag Rijk 2018 met een korte toespraak aan in de plenaire vergaderzaal van de Tweede Kamer. Vervolgens zal de president van de Algemene Rekenkamer de Kamer kort toespreken over enkele hoofdlijnen van het verantwoordingsonderzoek van de Algemene Rekenkamer bij de jaarverslagen over 2018. Het formele aanbiedingsmoment om 10.15 uur wordt voorafgegaan door een gezamenlijk ontbijt van de Tweede Kamer met het college van de Algemene Rekenkamer. Voor dit ontbijt zullen alle Kamerleden een uitnodiging ontvangen.

  Het Verantwoordingsdebat

  Het Verantwoordingsdebat met de minister-president en de minister van Financiën vindt plaats op dinsdag 21 mei 2019. Op de agenda van dit debat over de beleidsresultaten van het jaar 2018 staan het Financieel Jaarverslag van het Rijk van de minister van Financiën, het Verantwoordingsonderzoek van de Algemene Rekenkamer en de monitor Brede Welvaart van de minister van Economische Zaken en Klimaat¹.

  Om het Verantwoordingsdebat de aandacht te geven die het naar de mening van de commissie Financiën verdient, doet de commissie Financiën de aanbeveling dat de fractievoorzitters dit debat met de genoemde bewindslieden voeren. De sprekers zullen evenals vorig jaar gelegenheid hebben bij de voorbereiding gebruik te maken van de vragen van de V-100.

  In het debat zullen dit jaar twee thema’s een belangrijke rol spelen:

  • - 

    Voor de tweede keer zal het CBS dit jaar de Monitor brede welvaart opstellen, die op Verantwoordingsdag 2019 zal worden gepubliceerd. De Kamer kan deze betrekken bij het Verantwoordingsdebat en commissies bij hun behandeling van de jaarverslagen.

  • - 

    De Kamer heeft al uitgesproken dat het thema 'de onderbouwingen van de ramingen van inkomsten en uitgaven' het zogenaamde focusonderwerp voor de verantwoording over 2018 zal zijn. De onderbouwing van de ramingen voor 2018 zal extra aandacht krijgen in het Financieel Jaarverslag van het Rijk.

• - 

  Commissiebehandeling verantwoordingsstukken

  Wetgevingsoverleggen (WGO’s)

  De commissie Financiën beveelt aan om de jaarverslagen en de bijbehorende rapporten van de Algemene Rekenkamer zo veel mogelijk te behandelen in aparte wetgevingsoverleggen (WGO’s).

  Rapporteurs

  Het kabinet heeft herhaaldelijk toegezegd zich in te zetten voor een verbetering van de kwaliteit van jaarverslagen en begrotingen. De commissie Financiën beveelt de commissies aan om de kwaliteit van de verantwoordingsstukken (informatiegehalte, inzichtelijkheid, concreetheid, toepassing van artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet, het gebruik van beleidsdoorlichtingen, afrekenbaarheid) in gezamenlijkheid goed te beoordelen.

  Het verdient daarbij de aanbeveling dat iedere commissie daarvoor één of meer rapporteurs aanwijst, bij voorkeur één vanuit de coalitie en één vanuit de oppositie, die zich namens de commissie aan deze vraagstukken wijden. De ambtelijke staf is beschikbaar om de analyse van de stukken door de rapporteurs te ondersteunen.

  Commissies kunnen ook besluiten een rapporteur in te zetten op een specifiek thema dat van belang wordt geacht. Hiermee kan verdieping worden gezocht op een of meer onderdelen van het jaarverslag. De commissies wordt aanbevolen tijdig thema’s te benoemen die nader onderzocht worden.

  Cursus begrotings- en verantwoordingstechniek

  Om commissieleden en hun medewerkers te ondersteunen bij hun voorbereiding op de behandeling van de verantwoordingsstukken, zal de Dienst Analyse en Onderzoek en de staf van de commissie Financien een cursus begroten en verantwoorden aanbieden. In deze bijeenkomst krijgen de deelnemers met name alle informatie die zij nodig hebben om hun rol bij de verantwoording goed te kunnen uitoefenen. Nadere informatie over deze introductie, inclusief de aanmelding, volgt later.

  Technische briefings door de Algemene Rekenkamer

  De Algemene Rekenkamer biedt, zoals elk jaar, per jaarverslag een rapport aan met oordelen over de rechtmatigheid van de uitgaven in 2018 en het door het ministerie gevoerde financieel beheer. Daarnaast gaat de Algemene Rekenkamer in op de kwaliteit van de beleidsinformatie in het jaarverslag. Desgewenst kan de commissie op basis van de rapporten van de Algemene Rekenkamer besluiten om een technische briefing te vragen. Indien een commissie een nadere toelichting wenst, kan zij via de griffier van de commissie het verzoek doen aan de Algemene Rekenkamer een briefing te verzorgen over hun rapport(en).

  Burgervragen bij de jaarverslagen

  De commissie Financiën organiseert op maandag 20 mei 2019 voor het derde jaar een ‘V-100’. Waar bij vorige edities direct betrokken burgers werden uitgenodigd, wordt dit jaar voor het eerst aan MBO-studenten gevraagd mogelijke vragen te bedenken bij een aantal jaarverslagen. De betreffende Kamercommissies hebben hiervoor thema’s aangedragen en zijn uitgenodigd aan de V-100 deel te nemen. De vragen die de deelnemers stellen worden aan het einde van de dag aangeboden aan de Kamer en kunnen desgewenst worden betrokken bij het plenaire Verantwoordingsdebat en de debatten in de commissies. Op deze manier kan de samenleving meer direct en zichtbaar invloed uitoefenen op de verantwoording van het Rijk, waardoor het vertrouwen in de politiek kan worden versterkt.

  Dechargeverlening

  Het sluitstuk van de begrotingscyclus is de goedkeuring van de slotwetten en de dechargeverlening voor het gevoerde financieel beheer aan de desbetreffende ministers aan de hand van de betrokken jaarverslagen.

  De commissie Financiën adviseert de commissies om bij de behandeling van de jaarverslagen in wetgevingsoverleggen expliciet aandacht te besteden aan het financieel beheer en aan de dechargeverlening. Zoals gebruikelijk zal de commissie Financiën de Kamer voor de stemming over de slotwetten per brief informeren over de uitkomsten van de behandeling van de jaarverslagen en de slotwetten en adviseren over de dechargeverlening. Ten behoeve van deze brief verzoekt de commissie Financiën om bijzonderheden bij de behandeling van de jaarverslagen en slotwetten uiterlijk vrijdag 28 juni 2019 kenbaar te maken via de commissiestaf.

• - 

  CBS en mogelijkheden statistisch onderzoek en vragen

  De vaste commissie Financiën wil u tot slot in het kader van uw werkzaamheden rondom de verantwoording over 2018, maar ook gedurende andere momenten in het jaar, wijzen op de mogelijkheden bij het CBS. Het CBS heeft veel statistische informatie beschikbaar waarmee zonder of met een bewerkingsslag specifieke vragen van commissies dan wel rapporteurs kunnen worden beantwoord.

  Alle beschikbare CBS-informatie is gratis toegankelijk via www.cbs.nl. Daar vindt u ook de toegang tot StatLine, de online databank van het CBS. Als u niet kunt vinden wat u zoekt, is de CBS Helpdesk Binnenhof u graag behulpzaam via binnenhof@cbs.nl of 06 - 5248 7517. Deze dienstverlening is gratis, voor zover het gaat om informatie die al bij het CBS beschikbaar is. Als een bewerkingsslag dan wel aanvullend onderzoek nodig is, zal het CBS kosten in rekening brengen, die afhankelijk zijn van de benodigde uren ter uitvoering van het verzoek. Indien uw commissie gebruik wil maken van deze vormen van dienstverlening van het CBS kunt u contact opnemen met de commissiestaf.

  Zowel qua inhoud als vorm zijn er verschillende mogelijkheden: van een onderzoeksrapport met uitgebreide tabellensets en grafieken tot een enkele Exceltabel. Ook kan gedacht worden aan factsheets: veel feiten, maar met verduidelijkende visuele ondersteuning en korte teksten. Voorbeelden op verzoek van de Kamer uit het verleden zijn de factsheet broeikasgassen (destijds gemaakt voor de klimaattop in Parijs) en de monitor topsectoren 2018 (een rapport over de economische prestaties van topsectoren).

  1^ De minister-president heeft tijdens het Verantwoordingsdebat 2017 op 23 mei 2018 te kennen gegeven geen aparte Verantwoordingsbrief meer toe te sturen (Handelingen 23 mei 2018, TK 84-6-5).